Enerjide yetkinlik haritalandırılması ve geleceğin meslekleri
Yapay zeka, robotlar, kuantum bilgisayar ve 3 boyutlu yazıcılar hızla hayatımıza dahil oluyor. Apple, Tencent ve Google gibi gerek ABD gerekse Çin’de önde gelen teknoloji şirketleri yüzlerce milyar dolar değerine ulaştı.
Mühendis Olmak… Biri bana “neden mühendis olmakla övündüğümü” sordu. Gülümseyerek “avukatın geliri davalar ile, doktorun geliri hastalık ve tedaviler ile ama mühendisin geliri insanların ve ulusun refahının artmasıyla artar. Bu nedenle mühendis olmaktan gurur duyuyorum.” dedim.
Ülkelerin en önemli zenginliği, sürdürülebilir kalkınmaya öncülük eden insan kaynağıdır. Hayatımızın her parçasına etki eden bu dönüşüm, mobil internet, bulut teknolojisi, insansız araçlar,
Nano teknoloji ve 3D yazıcıların iş çevresinde kullanımı ile pek çok meslek yok olurken ortaya yepyeni meslekler çıkacaktır.
Günümüzde okula başlayan çocukların yüzde 65’i çalışma hayatına girdiklerinde günümüzde adı bile duyulmayan mesleklerde çalışacaktır. Isaac Asimov’un 1950’lerde kitabında anlattığı robot psikologlar çok da uçuk bir fikir değil. İklim mühendisinden, blok zincir hukukçusuna, makine takım yöneticisinden, yapay zeka eğitmenliğine pek çok yeni meslek zikrediliyor. Bu ve benzeri meslek isimleri teknolojinin baş döndürücü hızına karşı her geçen yıl güncellemek durumunda kalacak.
Enerjide yetkinlik haritalandırılması ve meslekte beklentiler;
1- Yeteneği çekme ve elde tutma ;
İklim çalışmaları , Çalışan bağlılığı Uygulamaları
2- Yeteneği Geliştirme Mesleki-
Teknik Gelişim Davranışsal
-Mevzuat ve regülasyon egitimleri
-Stratejik bakış ve ögrenme çevikliği,
-Kamu kurum ve kuruluşların vereceği
-Sürekli gelişim inovasyon ve ilişki yönetimi
-Bilgi teknolojileri ve ileri veri analitiği eğitimleri
-Yöneticilik
-Kaynak ve proje yönetimi egitimleri
-Gelişen yetkinlik ihtiyaçlarına göre sektörün geleceği
Çalışanların performansını etkileyen faktörler ;
Stratejik bakış açısı, öğrenme çevikliği, sürekli gelişim, İnovatif bakış, ilişki yönetimi, adaptasyon ve ikna kabiliyeti
Orta/UzunVadede Kritik öneme sahip olacak beceriler;
Pazar Bilgisi, regülasyon, teknoloji, risk yönetimi, kaynak yönetimi, proje yönetimi ve değer zinciri
Dünya Ekonomik Formu’nun 2018 işlerin geleceği raporuna göre yüksek hızlı mobil internet, yapay zeka, bulut teknolojileri ve büyük veri analizlerinin adaptasyonunun iş dünyasını hızlı, derinden ve yaygın olarak etkilediğini net olarak ortaya koymuştur. Bu alandaki akademik çalışmalar, otomasyon teknolojilerinin, en çok etkilendiği 3 alanın küreselleşme, dijitalleşme ve ekonominin çok geniş anlamda merkezileşmeden uzaklaşması olduğunu ifade etmektedirler.
Robotlar ve yapay zekanın 2020’deki harcaması 188 milyar dolar olacağını, dünya ölçeğinde sadece yapay zeka marketlerinin 2016’da 1.8 milyar dolar olan harcamasının 2025’te 59 milyar dolara ulasacagını bildirmektedirler. Dünyada şu andaki işlerin yüzde 90’ı bilişim teknolojileri yetenekleri gerektiriyor. Dijital dönüşüm Avrupa ülkelerinde son10 yilda 2 milyon yeni iş sahası yarattı. Tarihsel olarak 1840’larda, 1960’larda, 1970’lerde tarım toplumundan sanayi toplumuna, bilgi toplumuna geçişte kısa ve uzun vadelerde etkili dalgalanmalar yaşanmıştı. Herkes her yerde birbirine bağlı mobil. müşteri, pazar ve tedarikçi, tüm unsurlar tek bir bilgisayar ile yönetilmiyor mu? 8 milyar insan, 20 trilyon dolarlık dünya pazarı tek tuş! Bu çağın ismi teknoloji ve internet! çalışmak için tek bir bilgisayar, ekip ve iyi fikir yeterli. Ama iş bulmanın zorlaştığı bir çağda yaşıyoruz. Çağın gerisinde kalanlar rekabet edemiyor, bilgi hızla artıyor ve iş yapma ezberlerimizi bozuluyor.
Dünya Ekonomik Forumu, 2020 yılında çalışanların değişen koşullara adapte olabilmeleri için 10 beceriye ihtiyaç olduğunu bunların,
Karmaşık problem çözme, eleştirisel düşünce, yaratıcılık, insan yönetimi, başkaları ile koordinasyon, duygusal zeka, karar verebilme, hizmet yönetimi, müzakere yeteneği ve teknolojik esneklik.
Peki iş dünyasının talep ettiği bu insan kaynağını yetiştirmek icin neler yapmalıyız?
Gençlerimizi sınırlandırmamalıyız! Onlari yıllarca hayalperest olma diye yetiştirdik. Elbette hedef koymaya teşvik etmeliyiz.
Bugün en hızlı büyüyen şirketlerin hepsinin bir ortak özelliği var: Teknolojiyi iyi kullanmak!
21.yy çalışanını başarıya götürecek 10 yetkinlik;
Liderlik, Kritik Düşünme, İletişim, İşbirliği, Uyum yeteneği, İnovasyon, Küresel vatandaşlık, Kritik Düşünme, Verimlilik ve Sorumluluk , Bilgiye erişim analiz ve sentez ve Girişimcilik
Yapay zeka, robotlar, kuantum bilgisayar ve 3 boyutlu yazıcılar hızla hayatımıza dahil oluyor. Apple, Tencent ve Google gibi gerek ABD gerekse Çin’de önde gelen teknoloji şirketleri yüzlerce milyar dolar değerine ulaştı. Dünya Ekonomik Formu tarafından hazırlanan ‘işlerin Geleceği’ raporunda belirtildigi gibi veri analizi, robot teknolojileri, yapay zeka ve bulut teknolojisi önümüzdeki yılların beklenen gelişimleridir. Teknoloji sayesinde çalışma süresi ve lokasyonunda da esnek yaklaşımlar gündemde. İklim değisikliğini oluşturan Paris anlaşması ile beraber, çevre ve enerji sektöründe önemli değişiklikler bekliyor. Yenilenebilir enerji ve geri dönüşüm ön plana çıkarken, enerji sektöründe 4,3 trilyon dolar, gıda ve tarım sektöründe 2,3 trilyon dolar ve sağlık sektöründe 1,8 trilyona yakın yeni pazar oluşması bekleniyor. 2018 yılında işlerin yüzde 71’i insanlar tarafindan yapılıyor iken 2022’de bu oranın yüzde 52’ye düşeceği ve işlerin yüzde 48’inin makinalar ve algoritmalar tarafından yapılacağı ön görülüyor.
Ülkeler artık daha ilkokul seviyesinden başlayarak eğitim müfredatlarını geleceğe yönelik şekilde değiştirmeye basladılar. Güney Kore 2018’de 60 bin ilkokul öğretmenine yazılım eğitimi verdi.
Günümüzde mühendislik eğitimi, üniversitelerin dönüşümü takip ederek teknolojik uygulamalarla uyum içindedir. Bu dönüşümün bir başka boyutu girişimciliktir. Mezun olan öğrenci, akademik kariyer yapma ve iş bulabilme yanında iş kurma formasyonuna da sahip olmalıdır. Mühendislik oğrencilerini geleceğe hazırlamak için aktif oğrenme zaman içinde değişmesi beklenen mesleklere adaptasyon için önemlidir. Mühendislik eğitimi, her zaman olduğundan daha güçlü ögrenen insan kaynağı yetiştirmelidir. Bazı derslerin güncel ve zamana göre içeriğinin hazırlanabilmesi ve öğrencilerin bu dersler ile güncel konulara vakıf olması önemlidir..
Mühendislik eğitimi, çevrelerine güven veren ve özgüven sahibi olacak şekilde formasyon saglama esası üzerine kurulmalıdır. Bunun ötesinde motivasyon ve heyecan sahibi egitim sağlanmalı, odaklanma yetenegi yuksek, iş bitirme becerisine sahip bir profil amaçlanmalıdır. Dünyanın dikte ettirdigi bu formasyon kriterleri, kimlik yerine kişilik seçiciliğini getirmektedir. Dünyanın dijitalleşerek yeniden tasarlandığı bu devirde, meslekler ve mesleki eğitim yeniden tasarlanmaktadir.Üniversitelerin bu dönüşümü sağlamaları için, inovasyon, fikri haklar, yetenek havuzu ve işbirligi merkezleri olarak sinerji yaratmaları ve bulundukları bölgelerde büyümenin ve gelişmenin kaynağı olmaları gerekmektedir.
Dünya Ekonomik Forum’unun 2018 yili raporunda makinalar ve robotların 75 milyon işin yok olmasına sebep olacağı, buna mukabil 133 milyon yeni iş gereksiniminin ortaya çıkacağından bahsediliyor. 2025 yılında ise bugun insanlar tarafından yapılan işlerin yüzde 71’in otomasyon sonucu makinalar tarafından yapılacağına değiniliyor. İş yapış stilleri, çalışma kuralları, kişisel yeterlilik ve yeteneklerin tasnifi gibi konularda yeni bir formata gereksinim duyulacağı açık. Dünyanın her yanında yapılan sosyolojik arastırmalarda Z Kuşağı olarak tarif edilen ve tamamıyla kendine özgü değerlerle büyümüş yeni bir jenerasyonun potansiyel etkilerinden de söz ediliyor.Geleceğin kapıya dayandığı, hatta belki de geldiği bir dönemde, eğer yeterli ve gerekli önlemler alınmazsa geleneksel üniversite süreçlerimizin yetersiz kalabilecegi endişesini taşıyoruz. Kısaca üniversitelerimizin, yeni bir öğrenci populasyonunu, yeni mesleklerde ve yeni istihdam formlarında calışacak biçimde yetiştireceği yeni bakış açılarıyla şekillendirilmiş akademik düzenlemelere ihtiyaç var.
2016 yılında Oxford Üniversitesi’nin önümüzdeki 25 yıl içinde mesleklerin değişeceği, yüzde 47’sinin varlığını yitireceği öngörüsü dijital dönüşüm/endustri 4.0 kaynaklıdır. Nitekim 2 yıl sonra Dünya Ekonomik Forumu; mesleklerdeki değişimin 5 yil icinde gercekleşecegi ve yüzde 57’nin robotlar/makineler tarafından yapılır hale gelmesi, dijital dönüşümle birlikte sektörde yapay zekanın kazandırdığı objektif karar verme ve neredeyse hatasız süreçler tasarlanabilmesi düşüncesi bulunmaktadır. Nitekim Ekonomist dergisi tarafından yayınlanan raporda, günümüzde asla ölmeyecek meslekler olarak görülen muhasebe, doktorluk, hukuk, öğretmenlik, bürokrat ve finansal uzmanlığın bile kaybolabilecek meslekler arasında yer alabileceği ifade edilmiştir. Benzer şekilde bir başka raporda; yapay zekanın ulaşım, üretim, paketleme ve teslim, müşteri hizmetleri, finans, sağlık ve tarımı baskın bir biçimde etkileyeceği ifade edilmistir, Kısa süre içinde bu görüşü doğrular nitelikte kanserde, kemik kırıklarında, Alzheimer, tansiyon ve diyabet gibi hastalıklarda en kritik meslek grubu olan doktorlardan daha başarılı tespitler yapabilen yapay zeka uygulamaları geliştirilmiştir.
MR görüntülerini, tahlil sonuçlarını inceleyerek insandan daha basarılı sonuçlar üreten yapay zeka; insanın hayalini kurduğu türde bir yapay zeka değildir. Veriden; gözetimli, yarı-gözetimli, gözetimsiz ve pekiştirmel şekilde öğrenebilen bu yapay zeka turu “yapay zayıf zekadır”. Yani insanın veri toplama sürecinde, veriyi organize etme sürecindeki hatalar ve oluşan çıktıların topluma yansımasında ortaya çıkabilecek yanlışlıklar yapay zekanın ayırma/önyargıya sahip olmasına neden olabilecek güçtedir.
Önümüzdeki 10 yılda en çok talep edilecek meslekler?
-Veri analistleri,
-Tıbbı teknisyenler, fiziksel terapistler ,
-Satış ve pazarlama uzmanları,
-İşletme analistleri,
-Yazılım ve bilgisayar geliştiricileri,
-Veterinerler,
-Ürün tasarımcıları,
-Eğitmenler,
-Muhasebeciler.
Kaynaklar; Geleceğin meslekleri çalışması-YÖK ve TÜSİAD enerji komisyonu çalışması