Enerji düzenlemede yeni dönem
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Düzenleyici Yaklaşım Belgesini tamamladı.
EPDK’dan yapılan açıklamada; elektrik, doğal gaz, petrol ve LPG piyasalarında gerekli düzenlemeleri hayata geçirdiği ve piyasaların oluşturulması ve daha iyi işletilmesi için gerekli tedbirleri aldığı belirtildi.
Açıklamada, “Serbestleşme süreci ve bu sürece eşlik eden özelleştirmelerle elektrik piyasasında yeni bir yapıya geçildi, devletin üzerindeki yatırım yükü kaldırılarak özel sektörün asli oyuncu olduğu bir yapı tesis edildi. Bu dönemde, serbest tüketici uygulaması yaygınlaştırılarak tüketicilerin daha ucuza elektrik alabilmesinin önü açıldı.” denildi.
EPDK’dan yapılan yazılı açıklamada şunlara yer verildi:
“Doğal gaz piyasasında, bir taraftan doğal gazın tüm ülkeye yayılmasını sağlayan dağıtım lisansı ihaleleri yapılırken, diğer taraftan gaz ticaretinin geliştirilmesine yönelik kararlar alınmış ve tedbirler uygulandı.
Petrol ve LPG piyasalarında işleyiş daha belirgin kurallara kavuşturuldu, ulusal marker ve bayi otomasyon sistemi gibi teknolojik araçların da devreye alındığı yoğun denetimler ile düzenlemelerle uyumun en üst seviyeye çıkarılması sağlandı.
EPDK; geçen bu 15 yılı ‘başlangıç ve gelişme evresi’ olarak nitelendirerek sahip olduğu deneyim ve uzmanlık ile önümüzdeki dönemde değişen dünya ve piyasa koşulları ile ortaya çıkabilecek durumları göğüslemeyi amaçlayan bir çalışma ortaya koydu.
Hazırlanan Düzenleyici Yaklaşım Belgesi taslağı sektörde temsil yeteneği olduğu düşünülen kişilerle EPDK’da yapılan münferit toplantılarda gözden geçirildi, gelen görüş ve öneriler değerlendirilerek revize edildi. Düzenleyici Yaklaşım Belgesi; kısa, öz, yalın ancak işlevsel ve alınacak kararlarda referans niteliği taşıyacak bir belge niteliğinde olup, yazımında kullanılan dilde bu özellikler dikkate alındı.”
DÜZENLEYİCİ YAKLAŞIMIN ALTYAPISI
Açıklamada, düzenlenen sektörlerde enerji politikaları ile uyumlu, işleyen kuralların olması sağlanan ve oluşturulan etkin izleme ve denetim mekanizmaları ile de bu uyumluluk sürekli olarak gözetildiği belirtildi.
Dinamik bir yapıya sahip olan enerji sektörünün, tüketicilerin ihtiyaçları doğrultusunda, değişen koşullar ve iş modelleri dikkate alınarak düzenlenmesinin esas olduğu aktarıldı.
DÜZENLEYİCİ YAKLAŞIMIN ESASLARI:
“Gerçekleştirilen düzenlemelerde hesap verebilirliğin, şeffaflığın, tutarlılığın, etkinliğin ve sürdürülebilirliğin gözetilmesi
Düzenlemelerin, başta enerji politikası olmak üzere, ulusal politikalarda yer alan amaçlarla ve hedeflerle uyumlu olması
Düzenleyici işlemlerin kalitesinin iyi uygulamalar takip edilerek artırılması
Düzenleyici etki analizleri ve performans değerlendirme teknikleri kullanılarak düzenleyici amaçların ve uygulama sonuçlarının takibinin sağlanması
Diğer düzenleyici kuruluşlar ve örgütlerle ortak amaçlara yönelik olarak ulusal ve uluslararası ölçekte işbirlikleri yapılması
Sektörel stratejilerin belirlenmesi ve risklerin güvenli şekilde yönetilebilmesi için düzenleme süreçlerinde etkin yönetişim ilkelerinin gözetilmesi
Piyasa katılımcıları ve paydaşlar ile faydalı etkileşimin ve ortak anlayışın geliştirilmesine hizmet eden iletişim kanallarının güçlendirilmesi”
HEDEFLER:
“Bağımsız, şeffaf, hesap verebilir, güçlü ve iletişimi ön planda tutan bir Kurumsal yapı
Güçlü hesap verebilirlik mekanizmaları ile süreçler; bütünlük, tarafsızlık ve şeffaflık ilkeleri doğrultusunda yürütülür.
Gizlilik ve ticari sır vasıflarını taşımayan her türlü bilgi ve belge kamuoyu ile paylaşılır.
Ulusal ve uluslararası kurumlar, sektörler ve diğer paydaşlar ile koordinasyon, veri ve bilgi paylaşımı ile işbirliği en üst seviyede gerçekleştirilir.
Piyasa gelişiminin ihtiyaçları doğrultusunda, gerekli insan kaynağı kapasitesinin geliştirilmesi ve düzenleyici işlevlerin iyileştirilmesi sağlanır.
Yalın ama işler mevzuat yapısı ile etkin ve öngörülebilir düzenleme süreçleri
Kurumsal hafıza korunarak düzenleyici kapasitenin nicel ve nitel olarak güçlendirilmesi, karar alma mekanizmalarının etkinleştirilmesi ve sektörel birikimin artırılması esas alınır.
Bürokratik yoğunluğun azaltılması ve verimliliğin artırılması ile yatırımcıların ve tüketicilerin piyasa mekanizmalarına aktif şekilde katılmalarına olanak sağlanır.
Piyasa kurallarının; iletişim kanallarını açık tutan, şeffaf ve öngörülebilir bir düzenleyici yapıda ve zamanında oluşturulması ve geliştirilmesi sağlanır.
Gerçekleştirilen etki analizleri ile düzenleyici kararların dışsallıklarının tespiti ve fayda-maliyet analizleri yapılır, uygulamaların öngörülen amaçlar ile uyumu sağlanır.
Düzenlemelerde iyi uygulamalar göz önünde bulundurularak düzenleme kavramının iktisadi ve sosyal boyutlarına da ağırlık verilir.
Elektrik, Doğalgaz, Petrol ve Sıvılaştırılmış Petrol Gazları piyasalarına yönelik gerçekleştirilen düzenleyici işlemler, ilgili kanunlarının amaç maddelerinde yer alan rekabet, kalite, serbest piyasa ve tüketici unsurları ön planda tutularak yürütülür.
İzleme, gözetim ve denetim işlevlerinin etkinlik, şeffaflık ve yönlendiricilik temelinde ön planda tutulması
Piyasaların etkin şekilde izlenmesi vasıtasıyla, sağlıklı fiyat hareketlerinin oluşumu ve yapılan düzenlemelerin geliştirilmesi sağlanır.
Etkin izleme ve gözetim ile zamanında alınan önlemler sayesinde düzenlemelere tam uyum gösteremeyen piyasa katılımcılarından kaynaklanan riskler asgariye indirilir.
Ulusal ve uluslararası piyasalardaki eğilimler yakından takip edilir ve buradan elde edilecek çıktılar düzenlemelere yansıtılır.
Veri toplama ve bilgi yönetim sistemlerinde yapılacak iyileştirmelerle çözümleme ve raporlama kalitesi artırılır.
Karar destek mekanizmaları çeşitlendirilerek düzenleyici kararların etkinliği ve etkililiği artırılır.
Enerji piyasalarındaki gözetim ve denetim işlevi, etkili ve etkin bir yaklaşım ile yürütülür.
Teknoloji ve inovasyon unsurlarının düzenlemelere entegrasyonu
Ulusal bilim ve teknoloji stratejisi kapsamında belirlenen önceliklerin, enerji piyasalarının gelişimine yön verecek şekilde düzenlemelere yansıtılması sağlanır.
Piyasa faaliyetlerinde teknoloji ve inovasyon kapasitesinin oluşturulmasının ve artırılmasının önünü açacak düzenlemeler hayata geçirilir.
Piyasa katılımcılarına, operasyonel esneklik ile iş ve ürün geliştirme olanağı sağlayacak bir düzenleyici yaklaşım gözetilir.
Şebeke altyapılarının, piyasaların gelişimine ve tüketicilere yönelik kalite standartlarının artırılmasına olanak sağlayacak şekilde modernizasyonu teşvik edilir.
Tüketici ve kalite odaklı düzenlemeler
Tüketicilerin enerji piyasalarındaki konumu, düzenleyici süreçlere ve piyasa mekanizmalarına etkin şekilde katılmaları sağlanarak iyileştirilir.
Tüketici tercihleri ile beklentilerine cevap verebilecek ilave ürün ve hizmetlerin geliştirilmesine yönelik düzenlemeler ve mekanizmalar hayata geçirilir.
Düzenlenen piyasalarda kaliteye ve tüketiciye yönelik hususlar uluslararası örnekler de göz önünde bulundurularak ele alınır, tüketici haklarının ve kalite standartlarının sürekli olarak geliştirilmesi gözetilir.
Piyasalarda sağlıklı fiyat oluşumu ve risk yönetimi
Düzenlemelerin oluşturulmasında maliyetler üzerindeki etki dikkate alınır.
Fiyatlandırma mekanizmalarının piyasa koşullarını yansıtacak ve yatırımcılara sağlıklı fiyat sinyalleri gönderecek nitelikte olması sağlanır.
Enerji sektörünün, serbest piyasa kuralları çerçevesinde sürdürülebilir şekilde faaliyet göstermesi gözetilir.
Finansal, teknik, fiziki ve ekonomik risklerin tespitine ve sağlıklı şekilde yönetilmesine olanak sağlayacak altyapı güçlendirilir.”