Akaryakıt fiyatları nasıl oluşuyor? Akaryakıt ürünlerinde vergi oranı ne kadar?

Akaryakıt fiyatları nasıl oluşuyor? Akaryakıt ürünlerinde vergi oranı ne kadar? Bayi ve dağıtıcı kar marjlarının oranı ne durumda?

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) internet sitesinden derlediğimiz bilgilere göre; yurt içi akaryakıt piyasasında akaryakıt fiyatları temel olarak 3 bileşenden oluşuyor. 

Bunlar sırayla;

 1- Uluslarası piyasalarda oluşan ürün fiyatı. 

 2- Rafineri dağıtıcı ve bayilerin marjları.

 3- KDV ve ÖTV toplamından oluşan ‘vergi’. 

Akaryakıtta ürün fiyatları uluslararası piyasalarda oluşuyor ve tatil günleri haricinde sürekli değişiyor. Ürün fiyatlarının yurt içi piyasaya etki etmesini analiz etmede bir diğer değişken ise ‘dolar kuru’ olarak öne çıkıyor. Dolar cinsinden ürün fiyatı düşerken dolar kuru daha yüksek oranda artıyor ise pompa fiyatı artabiliyor. 

Ayrıca ürün fiyatlarının üzerine rafinerici, dağıtıcı ve bayi marjı toplamı ekleniyor.  Rafinerici marjı sıklıkla değişebilirken; dağıtıcı ve bayi marjları ise daha stabil hareket ediyor.

AKARYAKITTA VERGİLENDİRME

Akaryakıt fiyatlarındaki vergilendirme ile ilgili hususlar Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yetki ve sorumluluğunda olup çeşitli zamanlarda değişkenlik gösteriyor. 

Aşağıda İstanbul ili Avrupa Yakası fiyatları esas alınarak oluşturulan 10 Mart 2022 tarihli tabloya göre; benzin fiyatlarının yüzde 27,7’si vergiden, yüzde 67,1’i ürün fiyatından, yüzde 5,2’si ise dağıtıcı & bayi marjından oluşuyor.

ÜrünRafineri Satış FiyatıDağıtıcı ve Bayi Marjı ToplamıÖTVKDVToplam Vergi (ÖTV+KDV)Nihai Satış Fiyatı (TL/lt)
Benzin13,661,062,52653,105,6320,35
(%)67,15,212,415,327,7100
Motorin16,161,112,05593,485,5422,81
(%)70,84,9915,324,3100

EPDK’NIN AKARYAKIT FİYATLARINA ETKİSİ 

Akaryakıt piyasasındaki fiyatlar, Petrol Piyasası Kanunu’na göre en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu dikkate alınarak yine ‘serbest piyasa’ koşullarına göre oluşarak, şirketler tarafından belirleniyor. Dolasıyla EPDK burada fiyatlara indirim veya zam yapamıyor fakat fiyatları yakından takip ediyor.

EPDK, fiyat oluşum sürecinde herhangi bir sağlıksız yapı, rekabete aykırı bir durumla karşılaşırsa, kanunun kendisine verdiği yetki kapsamında tavan fiyat uygulamasına gidebiliyor.

EPDK KAÇ KEZ TAVAN FİYAT UYGULAMASINA GİTTİ?

EPDK, şu ana kadar 2009, 2014, 2015 ve 2021 yıllarında 4 kez tavan fiyat uygulamasına gitti.