Biyojenik karbonun enerji sektöründeki gücü

Değerli Okuyucularım,

Enerji sektöründe kaynaktan ürün (elektrik, ısı-soğuk, katı-sıvı-gaz yakıtlar) eldesi ve bu ürünler tüketilirken Karbon Ayak İzi (KAİ) gerçekleşir. KAİ kişi, toplum, devlet, kuruluş, etkinlik veya ürünün/hizmetin doğrudan veya dolaylı neden olduğu belli bir zamandaki sera gazı salımlarının karbondioksit eşdeğeri ölçüsüdür. KAİ kuruluşun iklim değişikliği artışına sebep olduğu etkisinin hesaplanabilir sayısal değeridir.

Kuruluşlar uluslararası yöntem ve standartlara göre KAİ hesaplamak üzere yola çıktığında karbonunu yönetmeye başlayıp, düşük karbon ekonomisinin bir öğesi olarak Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile belirlenmiş 12 no’lu “Sorumlu Üretim ve Tüketim” başlığında ilerler. Sürdürülebilirlik yönetiminin çevresel göstergeleri için Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD) ile üretiminin insan ve doğaya olan tüm etkilerini (Alan Kullanımı, Asidifikasyon, Biyoçeşitlilik, Ekotoksiklik, İklim Değişikliği, Kaynak Tüketimi, Ötrofikasyon, Radyasyon, Solunum, Toksiklik gibi) saptayan kuruluş, sosyal göstergelerini de ortaya koyarak şeffaf duruşla yönetişim başarısını paydaşlarına açar. Çevresel ve sosyal endekslerde başarısı konumlanan kuruluş finansa erişim ayrıcalıkları kazanır. Çevresel, Sosyal, Yönetişim Raporu (ÇSY), yaygın adı ile ESG Raporu önemlidir. KAİ ve tüm etkiler kuruluşun sürdürülebilir iyileştirme uygulamalarıyla, yeşil çözümlerle azaltılırken, üretim giderek karbonsuzlaşır ve KAİ düşer.

Fosil kaynaklı ve yenilenebilir kaynaklı elektrik, ısı-soğuk, katı-sıvı-gaz yakıtların hepsinin YDD çalışması ile standartlarla ortaya konan bir KAİ vardır. Kaynağın yenilenebilir kökenli olmasının sertifikasyonuyla KAİ karıştırılmamalı, kuruluşun sera gazı emisyon denkleştirmeleri, doğrulatmaları ve raporlamalarında yöntem ve standartlar dikkatlice uygulanmalıdır.

Katı-sıvı-gaz yakıtların hidrokarbon gücü, ısıl değeri karbon ve hidrojen bileşiminden gelir. Yenilenebilir kaynaklardan sadece biyokütleden, diğer deyişle bitkisel ve hayvansal kaynaklar ile biyobozunur atıklardan katı-sıvı-gaz biyoyakıtlar üretilebilmektedir. Bu durum biyokütleyi diğer yenilenebilir kaynaklara kıyasla avantajlı ve özgün kılar. Yakıtlarda kömür, petrol ve doğal gazın fosil kökenli karbonu, biyoyakıtlarda ise yeşil karbon, teknik deyişle biyojenik karbon vardır. Enerji taşıyıcısı hidrojen ise elde edildiği kaynak ve üretim yöntemine göre KAİ yapar.

Yaşamın temel bileşeni karbondur. Atmosfer, hidrosfer, litosfer ve biyosferde olan karbon, canlılar, yerkabuğu, okyanuslar ve atmosferde karbon döngüsünde sürekli yavaş veya hızlı olarak dinamik sistemde taşınır. Fotosentez ve solunum biyolojik süreçleri karbon döngüsüdür. Güneş enerjisi, su ve karbondioksitin fotosenteziyle bitkilerde karbonhidratlar depolanır. Biyokütle oluşur. Bitkiler hayvanları besler. Bitkiler ve hayvanlar da insanın gıdası olur. Bitkinin yaprakları, gövdesi, kökleri toprakta mikroorganizmalar için besindir. Böylece fotosentez tüm ekosistemi etkiler. Ancak insan doğrudan ve dolaylı faaliyetleri sonucu sera gazları emisyonlarını yayarak, doğal karbon döngüsünü etkileyerek, küresel sıcaklık artışına sebep olur ve iklim değişir. Karbon döngüsünde karbondioksiti atmosferden yutarak depolayan doğal (Ormanlar; Toprak; Turba; Permofrost (Donmuş) Toprak; Okyanus; Okyanustaki Karbonat Çökeltileri) veya insan yapımı sistemler (Karbon Tutma ve Depolama (CCS) ile Karbon Tutma, Kullanım ve Depolama (CCUS) Teknik Çözümleri) “Karbon Yutağı” olarak sera gazları emisyon hesaplanması ve ülkelerin ulusal sera gazı envanterleri için önemlidir.

Karbon döngüsünde, fotosentezle bitkiler, ağaçlar ve toprakta karasal biyojenik karbon depolanması, yutulması mühimdir. Biyojenik karbon canlı veya ölü olarak biyokütlede depolanır. Biyojenik karbon toprakta ise uzun süreli depolanır. Biyokütle sanayide işlenirken, başta biyoyakıtlar ve biyoelektrik olmak üzere biyokökenli ürünler yaşamda tüketilirken biyojenik karbonun sera gazı etkisi gerçekleşir. Bu nedenle karasal biyojenik karbon döngüsü, sera gazı salımlarının azaltılması için biyorafinerilere önemli bir teknik potansiyel sunar. Biyojenik karbon, karbon piyasası için de mühim. Binden fazla üyeye sahip dünyanın en büyük biyoteknoloji sektörel yapılanması Biyoteknoloji Endüstrisi Organizasyonu (BIO), biyokökenli ürünlerinin iklim krizi için önemini savunurken, ürünün biyojenik karbon içeriğinin sera gazı salım hesaplamalarında negatif emisyon olarak ele alınmasını savunmakta. Günümüzde biyojenik karbonun izlenmesi, nicelleştirilmesi ve YDD standartlarında ve Ürün Karbon İzi (PCF) hesaplanmalarında yer alması için çalışmalar sürmekte. Önümüzde motor biyoyakıtları, biyokütle yakma, biyokütle-fosil kaynak birlikte yakma tesisleri ile CCS ve CCUS sistemlerinde fosil ve biyojenik karbon salımlarının doğru ve güvenilir değerlendirmesi gereği acil ihtiyacı da var. Çünkü biyokökenli ürünler atmosferdeki karbondioksit miktarının düşürülmesi, böylece küresel ısınmanın azaltılması ve Net Sıfır Karbon Emisyon Hedefi ilerleme yolundaki mühim çözümlerden biridir. İşte tüm bu bilgiler  motor biyoyakıtları ve biyoelektriği enerji sektöründe iklim değişimine karşı ayrıcalıklı kılan en mühim hususları ortaya koymaktadır. İklim Şûrası 2022 tavsiye kararlarımızdaki “Yenilenebilir kaynaklı enerji üretimi; Elektrifikasyon; Atıktan enerji üretimi; Yeşil hidrojen;  Bölgesel Isıtma; Kara, Deniz ve Havayolu Taşımacılığı” konularında sera gazı azaltım vurgulamalarındaki  biyoyakıtların konumu mühim. Biyorafinerilerin döngüsel ekonomideki yeri, yenilikçi biyokütle dönüşüm teknolojileri ve entegre (bütünleşik) biyorafinerilerin gereğinin önerilerde belirtilmesi sanayimize ödev ve hedef veriyor.

Biyodizel, Biyoetanol, Yenilenebilir Doğal Gaz (RNG, Biyometan) ve Sürdürülebilir Havacılık Yakıtları (SAF) bu nedenlerle çok ama çok önemli. Küresel gidişatın dışında kalmamalıyız. Biyodizel ve Biyoetanol akaryakıt harmanlama bileşeni olarak mevzuatımızda ve uygulamada. Atıktan Biyometan üretimine giderek artan eğilim var. Atıktan Biyoelektrik üreten tesislerimiz de artıyor. Enerji sektörümüze pek havalı yeni bir oyuncu geliyor: SAF. Biyojenik karbon yeşil yeşil pek hoş geliyor. Buyursun. Biyoyakıtlarımız Ulusal Sera Gazı Envanteri Raporu, sera gazı azaltımı Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanı için yeşil gücümüz olsun.

Enerjinize, çevrenize ve ikliminize iyi bakınız değerli okuyucularım.