Yeşil mutabakat ve iklim değişikliği
Kyoto Protokolünün 2020 itibariyle sona ermesi ile birlikte iklim değişikliğini düzenleyecektir. Küresel ortalama sıcaklıktaki artışın, Sanayi Devrimi öncesi düzeylerine göre +2C’yi aşmayacak, +1.5C’den daha fazla olmayacak şekilde sınırlandırılması.
Kağıtların yeniden karışıp dağıtılmaya başladığı bu süreçte, o masada bizde olmak zorundayiz. Yani, yeşil mutabakat önumuzdeki zorlu süreçte ekonomik satranç tahtasında en etkili güç olacaktır.
Bu süreçte, ABD’nin AB ile ortak eksende hareket ederek, ticari savaşta enerjisinin büyük kısmını fosil yakıtlardan sağlayan Çin ve blok ülkelerin gücünu azaltmayı planlamaktadır.
Atmosferdeki CO2 oranındaki artış öncelikle fosil yakıt kullanımından kaynaklanıyor.
CO2 artışı 1750’li yıllardaki sanayi devrimine kadar dayanıyor. 1750-2020 yılları için CO2 280 ppm (parts per million) 411 ppm çıkmıştır. Yaklaşık yüzde 46 artış gerçekleşmiş ve 2040 yılı için 450 ppm olması beklenmektedir.
YEŞİL MUTABAKATA GİDEN KİLOMETRE TAŞLARI
*1990 Lüksemburg- AB Çevre ve Enerji konseyi : CO2 emisyonlarının azaltılması
*1992 Rio de Janerio- BM Çevre ve Kalkınma Konferansı : BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCC) Atmosferdeki sera gazı oranının belli bir düzeyde tutulması
*1997 Kyoto Protokolü
CO2 eşdeğeri sera gazı emisyonlarının 2008-2012 döneminde 1990 yıllarına göre toplamının azaltılması.
AB ortak hedefi olan yüzde 8 emisyon oranını yerine getirmek üzere AB yük paylaşım anlaşması imzalanmıştır,üye devletler arasında sorumluluk paylaşımı yapılmıştır ve bu paylaşım kriterleri ; ekonomik büyüklük, gelişmişlik, nüfus, kişi başı emisyon oranıdır.
Kyoto Protokolü tarafından belirlenmiş üretim, hizmet, imalat gibi, faaliyetler sonucu oluşan sera gazlarının etkilerinin CO2 cinsinden eş değerlerinin hesaplanamasıdır. (Tablo 2)
*2010 Avrupa 2020 Stratejisi
Sera Gazlarının en az yüzde 20 azaltılması, Yenilenebilir Enerji payının en az yüzde 20’ye çıkartılması, Enerji Verimliliğinin en az yüzde 20 arttırılması.
*2012 Kyoto Protokolü Doha Değişikliği
2013 – 2020 dönemi içinde sera gazlarının yüzde 18 azaltılması
*22 Nisan 2016 Paris Antlaşması
Kyoto Protokolünün 2020 irtibariyle sona ermesi ile birlikte iklim değişikliğini düzenleyecektir. Küresel ortalama sıcaklıktaki artışın, Sanayi Devrimi öncesi düzeylerine göre +2C’yi aşmayacak, +1.5C’den daha fazla olmayacak şekilde sınırlandırılması.
YEŞİL MUTABAKATIN ESASLARI
1-İklim Nötr Avrupa
*Yeşil Mutabakatın temel hedefidir
*Amacı, Avrupa çapında 2050 yılına kadar net-sıfır sera gazı emisyonlarına ulaşmak
*2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarının yüzde 55 oranında azaltılması hedeflenmiştir.
*İlgili AB yasa ve düzenlemelerinin yeni iklim hedefleriyle uyumlu hale getirilmesidir.
• Yenilenebilir Enerji Direktifi
• Enerji Verimliliği Direktifi
• Emisyon Ticareti Direktifi
• Efor Paylaşım Yönetmeliği
• Arazi Kullanım Değişikliği Direktifi
*Akıllı Sektör Entegrasyonu – Smart Sector Intergation
Elektrik, gaz ve ısıtma alanlarının ‘’tek bir sistemde’’ bir araya getirilmesi. Açık deniz rüzgarının ‘’muazzam potansiyelinden’’ faydalanmak için yeni bir teşvik mekanizması oluşturması.
2-Döngüsel Ekonomi
*Daha geniş AB sanayi Stratejisi
*Yeni bir döngüsel ekonomi eylem planı
Daha az malzeme kullanırken ürünleri yeniden kullanıp geri dönüştürülmesini sağlamak.
*Çelik, çinmento ve tekstil gibi karbon yoğun sektörlere dikkati yoğunlaştırmak
3-Bina Yenileme
*Bu madde mutabakatın amiral gemisidir.
*Temel amaç, şu anda yüzde 1 civarında olan bina yenileme oranını en azından ikiye hatta üçe katlamaktır.
4-Sıfır Kirlilik
*Havada, toprakta ve suda, 2050 yılına kadar kirlilikten arındırılmış bir çevre hedefine ulaşmak için önlemler alınacaktır.
*Zehirli atıkları bertaraf etmek için zehirsiz bir çevre stratejisi olarak tanımlanan Avrupa’nın Kimyasal Stratejisi hazırlanacaktır.
5-Ekosistemler&Biyo Çeşitlilik
*Yeni bir biyo-çeşitlilik stratejisi oluşturulmuştur.Biyo-çeşitlilik kaybının ana nedenlerine yönelik önlemler alınacaktır.
*Sadece toprak ve sudaki biyo-çeşitlilik değil aynı zamanda ormanlardaki ekosistemi korumak için de önlemler alınacaktır.
*Şehirlerde ve kırsalda daha fazla ağaçlandırma yapılacaktır.
6-Tarladan Sofraya
*Yeşil ve daha sağlıklı bir tarım sistemini hedefleyen yeni bir stratejidir.
*Kimyasal böcek ilacı, gübre ve antibiyotik kullanımını önemlli ölçüde azaltma planları yer almaktadır.
7-Otomobiller
*AB’nin otomoniller için CO2 emisyon standartı kapsamında;
2021’e kadar 95 gr CO2/km belirlenen hedef,
2030’a kadar sıfır emisyon şeklinde yeni hedef belirlenmiştir.
*2025 yılına kadar Avrupa genelinde 1 milyon halka açık şarj noktasının kurulması hedeflenmektedir.
*Elektirkli araçlar teşvik edilecektir.
*Sürdürülebilir alternatif yakıtlar (biyoyakıtlar ve hidrojen) elektrifikasyonun şu anda mümkün olmadığı havacılık, gemi ve ağır karayolu taşımacılığında desteklenecektir.
8-Finans
*Kimseyi geride bırakmamak ilkesi ile fosil yakıtlara en yoğun şekilde bağımlı bölgelerde de Adil Geçiş Mekanizması uygulanacaktır.
*Bölgelere ve sektörlere göre 100 Milyar Euro’luk bir fon tahsis edilmiştir.
Adil Geçiş Fonu AB’nin bölgesel bütçe kaynakları
InvestEU programı Avrupa Yatırım Bankası
EIB finansmanı Avrupa Yatırım Bankası
9-AR-GE ve İnovasyon
*Ufuk Avrupa Araştırma ve İnovasyon Programı
Önerilen 100 milyar Euro’luk fon ile 2021-2027 dönemi için Yeşil Mutabakat hedeflerine katkı sağlanacaktır.
*AB’nin araştırma fonunun yüzde 35’i iklim dostu teknolojilere ayrılacaktır.
*’’Moonshots’’ adlı AB araştırmaları, esas olarak çevresel hedeflere odaklanacaktır.
10-Dış İlişkiler
*Avrupa, iklim değişikliği konusunda çaba sarfederkenb, dünyanın geri kalanının da rölünü oynaması beklenmektedir.
*Ortaya çıkabilecek haksız rekabet durumlarını önlemek için sınırda karbon vergisi önerilmektedir.
*AB Yeşil Mutabakatı desteklemek için diplomatic ilişkilerini kullanacaktır.
ENERJİ SEKTÖRÜNÜN YEŞİL MUTABAKAT HEDEFLERİ
*Enerji verimliliğini teşvik etmek,
*Çevre dostu teknolojilere yatırım yapmak,
*Yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarını teşvik etmek,
*Karbonsuz enerji sektörünü oluşturabilmek,
*Ucuz enerji tedarik etmek,
*Tam entegre ve dijitalleşmiş enerji piyasasını oluşturmak,
*Döngüsel ekonomiye destek vermek,
*Elektrikli araçları teşvik etmek,
*Isınmada daha az enerji kullanmak,
*Termik santrallerde daha az karbon salan sistemler ve teknolojileri kullanmak,
*Emisyon sıfır ve enerji çeşitliği açısından nükleer teknolojileri geliştirmek,
*Türkiye için bir risk ancak bir fırsata da dönüştürülerek sürdürülebilir kalkınmamıza destek olabilir,
*Emisyon azaltımı sağlanabilir,
*Destek programlarından kamu ve özel sektör kuruluşları yararlanabilir ve teknolojiler yenilenebilir,
*Yenilenebilir enerji oranı artırılabilir,
*Enerji verimliliği uygulamalarına destek sağlanabilir,
** Türkiye’nin iklim değişikliği etkilerine hazırlanması ve uluslararası alanda iklim değişikliği ile mücadele tavrını göstermesi açısından oldukça önemlidir.