
Enerji Fuarcılık tarafından bu yıl 14’üncüsü düzenlenen Türkiye Enerji Zirvesi’nin ikinci gününde ilgiyle takip edilen oturumlardan biri, “Geleceğin Enerji Sektöründe Kariyer” oturumuydu. Akenerji İnsan Kaynakları Müdürü Koray Özgür’ün moderatörlüğünde gerçekleştirilen oturumda Gama Enerji A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Tamer Çalışır, Energy Aspects Petrol ve Doğal Gaz Arama ve Üretim Kıdemli Analisti Serkan Şahin, Sabancı Üniversitesi Koordinatörü Murat Kaya, Robot İstihdam Ajansı Kurucusu Canan Alkın dikkat çekici pek çok noktaya değindi.
Enerji Fuarcılık tarafından bu yıl 14’üncüsü düzenlenen Türkiye Enerji Zirvesi’nin ikinci gününde ilgiyle takip edilen oturumlardan biri, “Geleceğin Enerji Sektöründe Kariyer” oturumuydu. Akenerji İnsan Kaynakları Müdürü Koray Özgür’ün moderatörlüğünde gerçekleştirilen oturumda Gama Enerji A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Tamer Çalışır, Energy Aspects Petrol ve Doğal Gaz Arama ve Üretim Kıdemli Analisti Serkan Şahin, Sabancı Üniversitesi Koordinatörü Murat Kaya, Robot İstihdam Ajansı Kurucusu Canan Alkın dikkat çekici pek çok noktaya değindi.
Gama Enerji A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Tamer Çalışır
‘Enerji birçok alanda olanak sağlıyor’
Hayalleri gerçekleştirmek ya da yeni hayaller yaratmak üzerine kurulu bir serüven bu. Enerji sektörü bunu size her alanda sağlayabilecek bir imkân yaratıyor. Tıptan tutun da hukuka kadar enerji, insan enerjisi ve yenilenebilir enerji üzerine bakıldığında birçok alanda olanak sağlıyor. İnsanlara gelecek vadeden durumlarda katkı sağlıyor olmak en önemli.
Açıkçası gençlere öncelikle bir staj yapmalarını öneririm. Staj yaptıktan sonra sevdikleri alanı görüp ona göre yol almalılar. Çünkü sevdiğiniz bir işi yaptığınızda sağlayacağınız katkı daha verimli oluyor. Bizler geleceğe daha fazla yönlendiriliyorduk, şimdilerde ise bilgi bombardımanı olduğundan gençlerin fazla şansı olmuyor. Bu nedenle staj bence en önemli oryantasyon süreci. Veri analitiğini iyi bilmeleri lazım. Bugün muhasebeden hukuka sürdürülebilirlik tarafından sahadaki herkesin veri analizi üzerine kendini geliştirmesi lazım ki katma değerli işleri hem kendilerine hem sektöre sağlayabilsinler. Sadece istenilen bilgiyi sunmakla kalmayıp farklı görüşler de iletmek ve ama bunu kendini göstermek için değil gerçekten de inandığını verisel kaynakla desteklemek önemli.
Korkarak yola çıkmamak lazım, inanarak yola çıkmak lazım. Ya bilmediğiniz için ya da emin olmadığınız için korkarsınız. Hatayı tekrarlamamak ise bence en önemli adım. Diğer taraftan da bunları tecrübe olarak görüyorum. Keşke yurt dışında daha uzun süre çalışsaydım ve kültürler arasındaki farkları ve bu gelişimi biraz daha görebilseydim.
Yapay zekanın geldiği nokta iki yıl öncesine göre bile inanılmaz bir boyut kazandı. Önemli olan bir verinin içeri aktarılması, bunun analiz edilmesi ve sonuçlarının doğru olarak kullanılması. Buna adapte olmayan şirketlerin geleceği göremeyecekleri aşikar. Her yeniliği takip ediyor olmanın ötesinde bazı sektörlerde öncü olmalısınız. Tam bu noktada kendi dönüşümünüzü hedeflere koyarak ve sorunları tespit ederek o sorunları çözmek üzere yol haritası çıkartarak yapmak gerekiyor. İkinci önemli konu ise her kademedeki çalışanın inanmışlığı ve adanmışlığı. Bu olmadan bu dönüşümün başarılı olması imkansız.
Bizim uzun dönemli stajla ilgili üniversitelerle anlaşmalarımız var. Neredeyse 10 stajyerden ikisi bizimle çalışmaya başlıyor. Diğer bir kavram da iş birlikleri. Gama Holding tarafında enerji sektörüyle ilgili yüksek meslek okulu açılarak devam etmişti. Bu okulların yetkinliklerini arttırarak, sektörle bağlantısını sağlayarak geliştirilmesi lazım.
Üniversitelerle kariyer günlerinde bir araya geliyoruz. İşlerin zor olduğu dönemlerde dahi buna ara vermemeye önem gösteriyoruz. Şu anda “Katma Değer Bursu” adı altında bir burs başlattık; yurt dışındaki örneklere benzer şekilde mentorluk programını da gerekirse eklediğimiz, çalışmak istedikleri alanda nasıl ilerlemek istiyorlarsa destek olduğumuz bir program.
Energy Aspects Petrol ve Doğal Gaz Arama ve Üretim Kıdemli Analisti Serkan Şahin
‘Güçlü yanlarınızın neler olduğunu keşfetmek sizin vazifeniz’
Enerji piyasasının güzel tarafı karmaşası, her gün sizi zorluyor oluşu. Petrol analisti olmaya karar verdiğimde 16 yaşımdaydım. Hikâyeyi anlatmak şu an uzun sürer ama hayatta beni hep zorlayacak bir kariyer istiyordum. Böyle bir ortamla mutlu olan insanlardansanız enerji piyasasını şiddetle tavsiye ederim. Hangi alanında yer alırsanız alın enerjinin karmaşası, heyecanı sizi mutlaka besleyecek. Enerji, doğası gereği uluslararası bir konu. Biz Türkiye enerji piyasası diyoruz ama dünyadan tamamen kendini soyutlayamaz. Bu da diğer sektörlerde kıyasla size daha fazla dünya insanı olma şansı sunacak demek oluyor. Literatür okumak, nerede ne olduğunu takip etmek mesainizin parçası olacağı için sizi her zaman dinamik tutacak. Artık konu genç olmak değil, insanı genç tutan beynin dinamizmi.
Bir önemli konu veri analitiği… Doğru veriyi bulabilmek ve bunu yanlış veriden ayırt edebilmek gerektiğini düşünürdüm. Bugünün problemi çok fazla veri olması. O yüzden de bugünün dünyasında hangi verinin gerekli olduğunu anlayan insanlar çok kıymetli olacak. Yazılım konusu yine bir başka örnek. Sizden kimse şiir ya da roman yazmanızı beklemiyor. Çok niş olarak yazılımcı olmuyorsanız. Örneğin, ben bir analistim. Çok karmaşık bir model kodlamaya ihtiyacım yok ama yazılmış modeli, onun neden yazıldığını anlama, içinde bir yanlış varsa bunu fark etme zorunluluğum var. Sizler kariyerinizin zirvesine geldiğiniz zamanlarda artık yazılım biliyor olmak bir zorunluluk olacak.
Londra merkezli bir şirketiz ve dünyadaki enerji şirketlerinin tamamı bizim müşterimiz. Çok büyük kısmı da fiziki ticaret yapan şirketler. Onların bizden beklentisi hız; hızlı şekilde çözüm sunmak. Bir veri geliyorsa işleyip onlara sunmak. Biz o yüzden kendi içimizde yapay zekayı, makine öğrenmesini kullanıyoruz. Ama bunlar bizim için araçlar; biz insanların nihaî kararlarında, ürünlerinde bu araçları kullanmayı tercih ediyoruz. Makinelerin çalışabilmesi için bir veriye ihtiyaçları var. Doğru beslemediğinizde, tam algoritma olarak sunamadığınızda çalışamıyorlar. Diğer taraftan da enerji piyasasının problemi, dinamiklerin çok hızlı değişebiliyor olması. İnsan etkisi olmadan modelin bu sebep sonuç ilişkisine ulaşma şansı maalesef olmuyor. Biz analistlerin işi bu sebep sonuç ilişkilerinin adını doğru koymak. Bu ilişkiler içinde doğru işlenmesini sağlamak. Biz bunları kullanıyoruz ama bunlar hiçbir zaman insanın yerine geçemeyecek. İnsanın hızını arttırıcı araçlar olarak kullanılıyorlar.
Kendi kariyerinizde neyin doğru olduğunu, talebin nereye gittiğini, güçlü yanlarınızın neler olduğunu keşfetmek sizin vazifeniz.
Sabancı Üniversitesi Koordinatörü Murat Kaya
‘Bugün hiçbir sektör yeteneği elinde tutamıyor’
Enerji sektörü doğası gereği size çok şey öğretiyor. Proje yönetimi öğrenmek istiyorsanız burası ideal bir sektör. Çünkü projeler pahalı ve riskli. Regülasyon, hukuk gibi alanlara meraklıysanız enerji sektörü etrafında bunları öğrenmek size çok şey katıyor.
Veri analitiği ve yapay zekadan kaçış yok. Yapay zekaya veya robotlara yaptırılacak işler var. Yaptırılmaması gereken işler de var. “Şirketler bu işten nasıl faydalanır?” diye sorduğumuzda, aslında biraz geriye gitmek gerekiyor. Makine öğrenmesi nedir? Veriyi alacak partnerlere birtakım sonuçlar çıkaracak. Ancak veri analitiği işini anlamadıysanız makine öğrenmesi de anlamlı olmaz. Makine öğrenmesi size bir şey verir ama çok yanlış şeyler verir, kontrolü kaybedebilirsiniz.
Bazı şirketlerimiz derebeylik şeklinde yönetiliyor. Siz istediğiniz kadar veri analitiği yapın, bir anlamı kalmıyor; onların çıkarlarının, beklentilerinin uyumlu olduğu problemleri de çözmeniz lazım. Özetle süreçleriniz düzgün olacak, yöneticilerin beklentileri net olacak, bunlar düzgün olduktan sonra da bir veri yapınız olacak. İçeride veriyi anlamlandırabilecek insanlarınız olursa çok güzel sonuçlar elde edersiniz.
Bir makine mühendisinin çok fazla alternatifi yoktur zaten. Enerji sistemleri mühendisliği arkadaşlarımız için burası zaten doğal sektör. Petrol ve doğal gaz mühendisi arkadaşlar oraya gidecekler ama bugün Türkiye’de ve dünyada Google’la, Amazon’la yarışıyorsunuz. Elinizdeki insanları da kaptırıyorsunuz. Sınıfıma tesadüfen, “Aranızda kaçınız enerji sektöründe iş bakacak?” diye sordum. Yalnızca üç öğrenci parmak kaldırdı. Bunların çoğu, bu sektörde de ihtiyaç duyulan insanlar. Ama sektör gelip kendini anlatmıyor. Benim tavsiyem bu yönde olacak; üniversitelere konuk olmak önemli bence. İkincisi, sektöre çekmeyi başardığımız yetenekleri içeride tutabilmek için onları içerde mutlu etmemiz lazım.
Üniversitemizin, Yönetici Eğitim Birimi üzerinden Enerjisa firmasıyla bir eğitim sunuyoruz. Her yıl 90 kişiyi, 100 saati aşan online bir eğitimden geçiriyoruz. SOCAR ile bir eğitim programımız var. Aslında önde gelen bazı firmalar bu vizyonu koyuyorlar. Kendi çalışanlarını da uzmanlarını da eğitim kadrosunun içine alıyorlar; sayısının artmasını istiyoruz. Diğer firmalarımızın da bu konuda iş birliği yaparak kendi know-how’larını açmalarını bekliyoruz. Bunu çalışanlar düzeyinde yapıyoruz; daha aşağılara indirebiliriz. Bu durum, öğrencilerin organik olarak sektörü tanımasına ve bilinçli seçim yapmasına fayda eder bence. Bugün hiçbir sektör yeteneği elinde tutamıyor, “Biz de yurt dışına kaptırıyoruz” diyorlar.
Robot İstihdam Ajansı Kurucusu Canan Alkın
‘Bu kadar veriyi analiz etmek insan zekasıyla mümkün değil’
Robot İstihdam Ajansı kurucusuyum. Özetlemek gerekirse benim alanım, beyaz yaka robot teknolojileri, yapay zeka IRPI ve kurumsal süreçlerde sıfır hatayla çalışan beyaz yakalı robotlar…
Bunlar da tamamen bedensel fiziksel görünüme sahip ve mavi yaka çalışanların ürettikleri hizmetlerin robotize edilmiş hali. Bu noktada tabii ki dünyayı ve trendleri son derece takip ediyor olmamız gerekiyor. Enerji en parlak sektörlerden biri ve kariyer planlamada en önemli sektörlerden biri olacak. Bu kadar veriyi analiz etmek, doğru optimizasyonu sağlamak insan zekasıyla ne yazık ki mümkün değil. Veriyi toplamaktan ziyade onu okuyup anlamlı hale getirmekle ilgili yetkinliklerin geliştirilmesi son derece önemli olacak. Bu datayı anlamlı hale getirmiş şirketler ya da kurumlar var olacak.
Almanya Federal Ekonomi ve İklim Eylemi Bakanlığı adına yönetilen, Türkiye’nin Enerji Sektöründe Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Araştırması var. Güneş enerjisi alanında ülkemizde 3500 kadın çalışıyor. Elektrik üretimi dağıtımında 25 bin çalışan var bunlardan 5500’ü kadın. Bu erkek egemen sektörde biraz daha kadın lider rol modellere ihtiyaç var. Kadınların, teşvik edilerek, öğrencilerle iş birliği yaparak, enerji şirketlerinin biraz daha insan kaynakları alanında pozitif ayrımcılık yaparak sayılarının arttırılması. Diğer taraftan ücret eşitsizliği var. Esnek çalışma saatleri mümkün değil. Dolayısıyla kadınların çalışma şartlarını kolaylaştırmak da gerekiyor. Hep karşıyı suçlamak olmaz. Biz kadınlar olarak biraz daha cesur olmalıyız. “Ben doğal gazda yer almam, güneş enerjisi benim işim değil” deyip kamunun bize dayattığı o “cam tavan”ları kırmamız gerekiyor. O yüzden hanım arkadaşlarımıza da söylüyorum; lütfen bazı meslekleri ve işleri erkeklere bırakmayın, cesur olun. Enerji sektörüne tutkunuz varsa mutlaka o tutkunuz için cam tavanları kırın.
Yapay zekayı kullanan ya da kendi şirketine entegre eden şirket sayısı henüz az. Bu teknolojileri bilmediğimiz için biraz tedirgin davranabiliyoruz. Aslında bu teknolojileri kullanmaktan korkmamak gerekiyor. Bu teknolojilerin kullanım becerilerini artırılmasıyla ilgili eğitimlerin son derece maksimize edilmesi gerekiyor. Bu projelere de imza atıyoruz. Diğer yandan verinin önemi son derece büyük. Fakat analitiği yaparken enerji talep tahminleri, yapay zekayla havalandırmalar, sıcak mesela önümüzdeki dönem yüzde 20 sıcaklık artışı olacak. Klimalar çok fazla kullanılacak. Enerjinin optimizasyonu ya da dağılımı bütün süreçlerde yapay zekayı kullanıp entegre edebilirsek o zaman nerede nasıl hangi tüketiciye hangi sektöre ve dağıtıcıya nasıl bir yol ve yöntem izleyeceğimizi biliriz. Yapay zekâ bir istihbarat ajanıdır. Siz müşteri ya da çalışanla ilgili neyi bilmek isterseniz o datayı almak için gereken yol ve yöntemdir. Satış hedefiniz ya da iyi ürün iyi pazar hedefiniz varsa doğru soruyu sorarak yapay zekayla cevabınızı alabilirsiniz.
Aradıkları işi bulamayanlar kendileri meslek üretsinler. Yaratıcı zekalarını kullansınlar. Robotlar olmasaydı bir robot istihdam ajansı olmayacaktı. Her konuda sorgulayıcı olsunlar. Robotlarla mücadele edersek, onları kabul etmez reddedersek başa çıkamayız. 2040 yılında bir milyar robot sahaya iniyor, şu an simülasyondalar. 100 milyar yapay zekâ ajanı olacağı görülüyor. Sizin metal yakalılarla çalışma prensiplerine ayak uyduruyor ve geleceğin mesleklerine yönelik eğitimleri düşünüyor olmanız gerekiyor. Robot performans koçları, karbon yakalama, sera gazı yakalayan robotlar olacak. Denizaltı enerji robotları olacak. Robotik enerji denetçileri, sahada çalışan robotları denetleyecekler. Yeşil hidrojen operatörü olacak. Bunların hepsi İsviçre’deki üniversitelerden alınmış veriler, fantastik ya da ütopik terminolojiler değil. Global faaliyetleri, konferans ve sunumları takip etmenizi öneriyorum. Enerji ağları gerçek zamanlı ve IoT ile izlenecek. Smart manager’ler devreye girecek. Bu tür alanlarda kariyerlerinizi geliştiriyor olabilirsiniz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, COP29 Dünya Liderleri İklim Zirvesi’nde konuştu12 Kasım 202416:07 Adana’daki iki maden sahası için ihale düzenlenecek12 Kasım 202409:14 TP Petrol Dağıtım A.Ş’de üst düzey atama18 Şubat 202516:20 Bitlis’te rüzgar ve güneş enerjisi santrali sayısı artıyor18 Şubat 202514:40 Kamu ihalelerinde yeşil çimento ile karbon emisyonu yıllık 1 milyon ton azaltılacak18 Şubat 202514:39 Çin’in bataryalı depolama kapasitesinin 2025’te 100 gigavatı aşması öngörülüyor18 Şubat 202514:37 Trafiğe ocakta 165 bin 734 aracın kaydı yapıldı18 Şubat 202514:34