‘Tamamen yeşil enerjiyle işleyen bir ekonomi mümkün değil’
Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Direktörü Doç. Dr. Sohbet Karbuz, tamamen yeşil enerji ile işleyen bir ekonominin mümkün olmadığının altını çizerek; “İnsanoğlunun varlığından bu yana yaşanan enerji dönüşümüne baktığımızda bu kadar kısa bir sürede enerji dönüşümü yaşanmadı” değerlendirmesinde bulundu.
Sibel ACAR-ANKARA/ KHAS CESD ile ENİVA tarafından düzenlenen “Enerji Forumu-3” etkinliğinin üçüncüsü çevirimiçi olarak gerçekleştirildi.
Kadir Has Üniversitesi Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Merkezi (CESD) Müdürü ve Enerji ve İklim Değişikliği Vakfı (ENİVA) YK Başkanı Prof. Dr. Volkan Ş. Ediger moderatörlüğünde gerçekleşen etkinlikte Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Direktörü Doç. Dr. Sohbet Karbuz konuşmacı olarak yer aldı.
Etkinlikte katılımcılara “AB ve Enerji Krizi” konusunda değerlendirmelerde bulunan Karbuz, depoların dolu olması sebebiyle bu kışın beklendiği kadar sert geçmeyeceğini, Avrupa için kritik dönemin 2023 ve 2024 yılı kışları olduğunu ifade etti.
“AVRUPA’DAKİ KRİZİN ESAS SEBEBİ HATALI POLİTİKALAR”
Dünyadaki krizi ‘Enerji’ özelinde değerlendiren Karbuz; “Yaşanan son gelişmelere baktığımızda Avrupa’da ciddi bir panik havası yok. İnsanlar soğuğu hissetmeyecek şekilde kendilerince tasarruf önlemleri alıyorlar. Basın-yayın organlarına bakıldığında yaşanan enerji krizi, Avrupa’da Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşa dolayısıyla da Putin’e bağlanıyor. Avrupalı politikacılar bu konuda samimi değil. Hatalı politikalardan bahsedilmiyor. Fakat bence krizin esas sebebi yapılan bu hatalar. Bunlardan en önemlisi olarak, 2014 yılından itibaren enerji stratejilerinin yeşil enerjiye dönmesini söyleyebiliriz. Paris İklim Anlaşması’nda alınan kararlar doğrultusunda şirketler fosil yakıtlara yatırımı durdurdu. Şirketlere fosil yakıt projelerine finansman verilmemesi konusunda baskı yapıldı. Akabinde bu şirketlere yenilebilir enerjiye yatırım yapılması konusunda da sosyal baskılar gündeme geldi. Avrupa’da ve Amerika’da rafineri yatırımı yapılmadı. Covid sonrası yaşanan talep artışında da bu talep karşılanamadı. Dünya genelinde doğal gaz ve petrol fiyatları 2021 Eylül’den sonra yukarı yönlü çıkmaya başladı. Ardından Rusya ve Ukrayna arasında savaş gündeme düştü” diye konuştu.
Bu gelişmeler sonrasında küresel piyasalardaki dengeleri değerlendiren Karbuz; “2021 yılı Eylül ayında 60 yılın en düşük rüzgar ve güneş ışınımı yaşandı. Yeşil politikalar nedeniyle Avrupa’da nükleer enerjiden çıkma trendi vardı. Bunu neyle telafi edeceksiniz. Elinizde bir tek gaz var. Bu yüzden herkes gaza yöneldi. Fiyatlar yükseldi. Sonra savaş sebebiyle gazın çoğunun alındığı Rusya ile de ilişkiler kopunca enerji krizi gündeme geldi” dedi.
“BU KADAR KISA SÜREDE ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ OLMAZ”
Yeşil enerjiye karşı olmadığını fakat tamamen ‘Yeşil Enerji’ ile işleyen bir ekonominin de mümkün olmadığının altını çizen Karbuz; “Rüzgar ve Güneş güzel bir kaynak. Onları da yapalım fakat tamamen yeşil enerjiyle işleyen bir ekonomi mümkün değil. İnsanoğlunun varlığından bu yana yaşanan enerji dönüşümüne baktığımızda sadece aydınlatmada balina yağını kullanmıyoruz. Yüzyıllar önce olduğu gibi hala odun yakıyoruz. Bu kadar kısa sürede bir enerji dönüşümü yaşanmadı. Avrupa’da bunu gerçekleştirmeye çalışınca olaylar bu noktaya geldi. Ekstrem hava koşullarında yenilebilir enerji çalışmaz. Tamamen havaya bağlı bir sistem uygulanamaz” ifadelerini kullandı.
“SADECE YERLİ ÜRETİM VAR DİYE ENERJİDE ‘HUB’ OLUNMAZ”
Türkiye’deki doğal gaz piyasalarına yönelik görüşlerini paylaşan Karbuz, Karadeniz’de keşfedilen gazın piyasaların liberalleşmesine çözüm olacak mı sorusuna yönelik; “Bu tek başına yeterli değil. Enerjide ‘Hub’ olayı biraz uzun bir konu. Dünya’daki referans ‘Hub’ hatlarına baktığımızda yerli üretimin payı var. Fakat sadece yerli üretim var diye ‘Hub’ olunmaz. Temeli sağlam inşa etmek gerektirir. Temelden sonra sağlam bir 10 yıl gerekir. Ardından liberal bir piyasa oluşturarak gaz alt yapısına 3’üncü taraflara erişim olduktan sonra bir sağlam alt yapı oluşturulur. Bizde daha bu yok. Olamayız demiyorum fakat bu konuda daha yolumuz var” değerlendirmesinde bulundu.
“TÜRKİYE GERÇEK ANLAMDA ‘HUB’ OLMAK İSTİYORSA ÇARE LNG OLMALI”
Rus gazının Avrupa’ya Türkiye üzerinden gitmesine yönelik de görüşlerini paylaşan Karbuz; “Putin’in açıklamalarına bakıldığında açık açık eğer Avrupa’daki alıcılar Türkiye üzerinden almak isterler ise Türkiye doğal gaz ‘Hub’u olabilir diyor. Eğer Türkiye gerçek anlamda ‘Hub’ olmak istiyorsa çare boru hattı değil LNG olmalı. Ülke olarak Türkiye’ de LNG tesisi kurarak gaz o şekilde uluslararası katılımcılara satılırsa Rus gazı Avrupa’ya anca böyle gider. Boru hattıyla değil” şeklinde konuştu.