EPDK’dan ‘Elektrik Piyasasında Toplayıcılık Faaliyeti Yönetmeliği’ne ilişkin açıklama

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanan toplayıcılık faaliyetine ilişkin açıklamada bulundu.

Petroturk.com

Yayınlanma17 Aralık 2024 12:11

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanan toplayıcılık faaliyetine ilişkin açıklamada bulundu.

“Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, “Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ve “Elektrik Piyasası Yan Hizmetler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlandı.

Bu doğrultuda, toplayıcılık hizmetleri Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik kapsamına alındı.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), konuyla ilgili bir açıklamada bulunarak enerji dönüşüm sürecinde kritik bir role sahip olan toplayıcılık faaliyetinin, hem tüketicilere hem de üreticilere önemli fırsatlar sunduğunu ifade etti.

LİSANS BAŞVURULARI 1 OCAK 2025 TARİHİ İTİBARİYLE EPDK’YA YAPILABİLECEK

Kanun değişikliği sonrasında, yaklaşık 1 yılı aşkın süredir üzerine çalışılan toplayıcılık faaliyetinin lisanslı bir piyasa faaliyeti olarak yürütüleceğinin vurgulandığı açıklamada şu ifadelere yer verildi:

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), elektrik piyasasında yenilikçi iş modellerinin önünü açmak ve piyasa katılımcılarının etkinliğini artırmak amacıyla Elektrik Piyasasında Toplayıcılık Faaliyeti Yönetmeliğini yayımladı. Enerji dönüşüm sürecinde kritik bir role sahip olan toplayıcılık faaliyeti, hem tüketicilere hem de üreticilere önemli fırsatlar sunuyor.

Kanun değişikliği sonrasında, yaklaşık 1 yılı aşkın süredir üzerine çalışılan toplayıcılık faaliyeti lisanslı bir piyasa faaliyeti olarak yürütülecek. Bu kapsamda yapılacak lisans başvuruları 1 Ocak 2025 tarihi itibariyle EPDK’ya yapılabilecek. Toplayıcılık faaliyeti ilgili mevzuat kapsamında hem toplayıcı lisansı hem de toplayıcılık faaliyetinde bulunabileceğine ilişkin hususun lisansına derç edilmesi kaydıyla tedarik lisansı kapsamında yürütülebilecek. Lisans alabilecek tüzel kişilerin asgari sermaye tutarı, lisans alma bedeli ve lisans süresinin ne kadar olacağına ilişkin diğer ikincil mevzuat düzenlemeleri ise sene sonuna kadar belirlenmiş olacak.

Elektrik piyasasında lisanslı bir oyuncu olarak toplayıcı, birden fazla elektrik üreticisi ve/veya tüketicisini bir araya getirerek enerji üretimi ve tüketimi süreçlerini optimize edecek. Toplayıcılar sahip oldukları bilgi teknolojileri ve enerji yönetimi altyapısı ile; dağıtık enerji kaynakları için üretim tahminlerini, toptan satış piyasalarındaki elektrik fiyatlarını ve sistemdeki arz talep dengesine ilişkin verileri bir arada değerlendirebilecek. Böylelikle toplayıcı, üretici ve tüketicilerin bireysel olarak piyasaya katılmalarının zorluklarını ortadan kaldırarak küçük üreticilerin (örneğin yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üreten tesislerin) ve tüketicilerin enerji kapasitelerini birleştirerek daha büyük ve etkin bir portföy oluşturacak. Portföyüne dâhil olacak üretim lisansı sahibi tüzel kişiler, serbest tüketiciler, müstakil depolama tesisi sahibi tüzel kişiler ve lisanssız üretim faaliyeti gösteren gerçek veya tüzel kişiler ile Toplayıcı arasında Kurul onayına tabi olmayan ticari anlaşma hükmündeki toplayıcılık hizmeti anlaşması imzalanacak ve bu anlaşma kapsamında; toplayıcılar, söz konusu şebeke kullanıcıları adına elektrik enerjisi ve/veya kapasitesini alıp satabilirken, TEİAŞ’ın uygun bulması halinde yine TEİAŞ’ın yeni oluşturacağı dengeleme bölgeleri içerisinde dengeleme güç piyasası ve yan hizmetler piyasalarında da işlem yapabilecek. Toplayıcı portföyünün işlemlerinden ve yükümlülüklerinden tamamen kendi sorumlu olarak, portföyü altındaki piyasa katılımcılarının teminat, dengesizlik vb. yükümlülüklerini de kendi üst çatısında sağlayacak. Bu yükümlülüklerin etkin bir şekilde sağlanması için toplayıcının ilgili dijital izleme ve kontrol altyapısını kurması bekleniyor.

EPDK, yayımlamış olduğu yönetmelik ile toplayıcıların portföylerinde yer alabilecek üretim tesislerinin kurulu güç limitleri belirledi. Toplayıcı, 100 MW altında kurulu güce sahip lisanslı elektrik üretim tesislerini, on yıllık alım süresini doldurmuş lisanssız elektrik üretim tesislerini, tüketim tesislerini, depolama tesislerini/ünitelerini portföyüne alabilecek. Toplayıcı portföyünde elektrik üretim tesisleri yer alması halinde, lisanslı ve lisanssız elektrik üretim tesislerinin işletmedeki toplam elektriksel kurulu gücü en fazla 2.000 MW olabilecek. Toplayıcı portföyünde yer alan lisanssız elektrik üretim tesislerinin işletmedeki toplam elektriksel kurulu gücünün söz konusu üst sınır içerisindeki payı ise 500 MW’ı geçemeyecek. Toplayıcı portföyüne eklenebilecek tüketim veya depolama tesisleri için herhangi bir güç sınırı ise mevcut düzenlemede bulunmamakta.

Toplayıcı, organize toptan elektrik piyasası faaliyetlerine, piyasa işletmecisi ile ilgili piyasa katılım anlaşmalarını ve/veya şebeke işletmecisi ile yan hizmet anlaşmalarını yapmak suretiyle katılabilecek. Ayrıca toplayıcı, TEİAŞ tarafından belirlenecek olan dengeleme bölgelerinde dengeleme güç piyasası ve yan hizmetler kapsamında faaliyette bulunabilecek. Elektrik Piyasasında Toplayıcılık Faaliyeti Yönetmeliğine eklenen geçici madde ile TEİAŞ tarafından dengeleme bölgelerinin 1/1/2025’e kadar ilan edilmesi beklenmektedir.

Toplayıcı modeli, talep esnekliğini piyasaya sunmak isteyen ancak piyasa kurallarına, piyasalarda kayıt ve işlem süreçlerine, hizmetlere ilişkin ön yeterlilik almaya hâkim olmayan, piyasalara katılım için gerekli altyapıların tesis edilmesine finansman sağlayamayan veya piyasalarda ticarete ilişkin riskleri tek başına yönetmekten çekinen tüketiciler için de önemli kazanımlar sağlayacak. Tüketicilerin normal şartlarda tüketmesi beklenen elektriğin miktarını değiştirerek, tüketmekten vazgeçtikleri enerji ile şebeke işletmecilerine hizmet sunması veya elektrik piyasalarında ticaret yapması mümkündür. Gelişmiş piyasalarda, tüketicilerin üretim-tüketim dengesini sağlanmasına katkı sunma yetenekleri talep tarafı katılımı adı altında çeşitli hizmetler ile gösteriliyor.

Toplayıcılar, bu hizmete katılabilecek yan hizmet sağlayıcıları olarak TEİAŞ’tan aldıkları tüketim düşürme talimatlarını portföyünde yer alan tüketicilere iletecek gerekli tüketim düşümünün gerçekleştiğinin kontrolünü sağlayacak. Böylelikle tüketiciler; gerçek zamandan bir gün önce arzın talebi karşılamama riskinin olduğu durumlarda TEİAŞ tarafından verilen talimatlar kapsamında belirli saatlerde tüketimlerini azaltarak şebeke güvenliğine katkı sağlayabilecek.

Diğer taraftan toplayıcı, toplayıcılık faaliyetine ilişkin toptan satış faaliyetinde bulunamayacak olup portföyünü dengelemek amacıyla yapmış olduğu alış ve satışlar bu kapsamda değerlendirilmeyecek. On yılını doldurmuş lisanssız elektrik üretim tesisleri için uygulanan fiyat ve mahsuplaşmaya ilişkin işlemler, toplayıcı portföyüne giren on yılını doldurmuş lisanssız elektrik üretim tesisleri için de uygulanmaya devam edilecek.