“Afet sonrası iyileştirmelerde dağıtım şirketlerine düşen görevler artık devletin resmi planı içerisinde”

Sibel Acar – Ankara

Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Genel Sekreteri Fakir Hüseyin Erdoğan, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) tarafından organize edilen saha gezisi kapsamında Denizli’de gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Geçtiğimiz günlerde yürürlüğe giren Türkiye Afet Sonrası İyileştirme Planı (TASİP) ile afet sonrası iyileştirmelerde dağıtım şirketlerine de bazı yükümlülükler getirilmişti.

“DAĞITIM ŞİRKETLERİ AFETLER SONRASI MÜCADELEDE OLDUKÇA BAŞARILI”

Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Erdoğan, “Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) yayınlanmıştı, sonrasında Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) yayınlandı ve şimdi de Türkiye Afet Sonrası İyileştirme Planı (TASİP) yayınlandı. TASİP kapsamında bir afet sonrasında bölgedeki İl Afet Koordinasyon Birimi tarafından yapılacak yönlendirmeler doğrultusunda şebekenin tekrar ayağa kaldırılması, hangi şebeke varlıklarının öncelikli olarak enerjilendirilmesi gerektiği, nerenin aydınlatılması gerektiği konusunda dağıtım şirketlerinin adıyla tanımlanmış bir bölüm var. Bu aslında bizim bilmediğimiz yeni bir şey değil. Bu artık devletin resmi bir planı içerisinde yer almış oluyor. Yoksa dağıtım şirketlerimiz zaten afet risk sonrasındaki iyileştirmeler konusunda yerel idarelerin, oradaki yetkili otoritelerin yönlendirmeleri doğrultusunda önceliklendirme yaparak sistemin tekrar ayağa kaldırılması konusundaki mücadeleyi başarılı bir şekilde uyguluyorlar. Bunu geçmiş depremde de sel felaketinde de görmüştük” diye konuştu.

“ŞEBEKELER ARTIK ENERJİ SİSTEMİNİN OMURGASI”

Başta İspanya ve Portekiz olmak üzere Avrupa’da yaşanan elektrik kesintileri ile ilgili ülkemizin durumuna yönelik görüşlerini aktaran Erdoğan, yaşanan kesintilerdeki ana problemin sistem oturması sorunu olduğunu ifade etti.

Yetkili otoritelerce açıklanan bir rapor olmadığına dikkati çeken Erdoğan, “Bu konuda farklı farklı değerlendirmeler var. O farklı farklı değerlendirmenin üzerinden yürütülen bazı spekülasyonlar da var. Bunlara dayalı olarak bir yorum yapmak istemem; onun somut bir raporunun ortaya çıkması gerekir. Bununla birlikte şunu söylemek gerekiyor ki artık şebekeler enerji sisteminin omurgası ve her şey şebeke üzerinden tanımlanmaya başlıyor” diye konuştu.

Bu konuda yürütülen çalışmaları değerlendiren Erdoğan, “Eurelectric tarafından yayımlanan bir rapor, 2040 yılında bu enerji dönüşüm hedeflerinin gerçekleştirilebilmesi için 80 milyon kilometre yeni elektrik hattı yapılması gerektiğini ortaya koyuyor. 80 milyon kilometrenin karşılığını nedir diye soracak olursanız, Ay’a yüz kere gidip gelecek mesafeden bahsediyoruz. Bizim Türkiye’deki bütün toplam hat uzunluğumuz iletim ve dağıtım dahil olmak üzere iki milyon kilometre civarında. Yani onun kırk katı kadar bütün dünyada yeni bir şebekenin yapılması gerekiyor. Şebekenin yapılması dediğimiz şey de yatırım. Biz de Türkiye’de 10 yıl içerisinde elektrik dağıtım şebekelerimizin hat uzunluğunu 1 milyon kilometreden 1,5 milyon kilometreye çıkarttık. Trafo kapasitemizi de keza aynı oranda arttırdık. Fakat daha yapmamız gereken çok şey var. Yapmamız gereken çok şey de daha fazla yatırım yapmamız demek. Fakat daha fazla yatırım yapabilmenin koşulu da yatırımın finansmanını bulmak, uygun koşullarla finansman bulmak demek. Bütün dünya şu anda elektrifikasyon kaynaklı talep artışını yönetebilmek için şebekelerini güçlendirme arayışı içerisinde, yatırımlarını artırmaya yönelik bir çabayı sürdürüyor.  O kapsamda da finansmanın erişimle ilgili imkanlar her geçen gün daha rekabetçi hale geliyor, daha zor hale geliyor. Bu bizim Türkiye olarak da elektrik dağıtım sektörü olarak da önümüzdeki temel çözmemiz gereken sorunlardan birisi olarak duruyor” değerlendirmesinde bulundu.

ELEKTRİK DAĞITIMI VERİ VE YAPAY ZEKAYLA İLERLİYOR

Erdoğan, sektörün teknolojik gelişmelere de açık olduğunu vurgulayarak uydu desteğiyle sayaç okuma sisteminin Türkiye’de ilk kez uygulandığını belirtti.

Pilot uygulama ile Adm ve Gdz Dağıtım Grubu tarafından Milas’ta aktif olarak yürütülen uydu desteğiyle sayaç okuma sisteminin Türkiye’de ilk kez uygulandığını belirten Erdoğan, “Uydu üzerinden sayaç okuma gibi bir uygulama, ilk başta ‘Bu kadarına gerek var mı?’ dedirtebilir ancak yaşadığımız çağ, iletişimin ve erişimin her şey demek olduğu bir çağ ve iletişimin olmadığı yerde hizmetin sürdürülebilirliği ciddi şekilde sekteye uğrar” dedi.

Erdoğan, modern elektrik dağıtımının sadece teknik verilerle değil yaşamın ritmini izleyen bütünsel bir yaklaşımla yürütülmesi gerektiğine işaret ederek, şunları kaydetti:

“Özellikle yazlık bölgelerde veya ani nüfus hareketlerinin yaşandığı alanlarda trafik görüntüleri, enerji talep tahminlerinde önemli bir dış veri kaynağı olabilir. Elektrik dağıtım sektörü artık sadece elektrik mühendisliğiyle değil, veri bilimi, yapay zeka, şehir planlama ve sosyolojiyle de iç içe ilerliyor. Bir trafik görüntüsü, enerji yönetimi için değerli bir içgörü haline gelebiliyor. Belki SCADA’ya EDS veya trafik izleme sistemleri entegre edemeyiz ama veriyi entegre edebiliriz. O da sistemin daha akıllı ve proaktif çalışmasını sağlar. Elektrik dağıtımında işler artık sadece reaktif değil, proaktif, hatta öngörüye dayalı şekilde yönetiliyor. Bu da tam anlamıyla dijital bir sistem sinir ağı oluşturmak demek.”