Bakan Dönmez: “Abdülhamid Han sondaj gemisini 9 Ağustos’ta Mersin’den ilk görev yerine uğurlayacağız”
Bakan Dönmez; “Abdülhamid Han sondaj gemisini 9 Ağustos’ta Mersin’den ilk görev yerine uğurlayacağız” diye konuştu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, katıldığı bir televizyon programında gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Burada değerlendirmelerde bulunan Dönmez, jeopolitik risklerin petrol ve doğal gaz gibi stratejik ürünlerin fiyatlarını çabuk etkilediğini söyledi.
Dönmez, enerji piyasasında bir kriz yaşandığını ve kış mevsimine girerken doğal gaza erişimin önemli olduğunu belirterek, “Kışın doğal gaz tüketimi yüksektir ve depolara yaz aylarında gaz basmak gerekir. Tuz Gölü depolama tesisimizde 1,2 milyar metreküplük kapasite tamamen dolu. Silivri’deki depolama tesisimizin de yüzde 82’si dolu. Eylül sonuna kadar tamamı dolmuş olacak. Toplamda yaklaşık 6 milyar metreküplük gaz depolamış olacağız.” dedi.
Dönmez, enerji piyasasında hareketli günlerin yaşandığını belirterek, “25-30 yıldır enerji sektöründeyim. Bu kadar öngörülemez bir dönem hatırlamıyorum. Yarın, önümüzdeki hafta ya da ay ne olacak sorusunun cevabı verilemiyor.” ifadelerini kullandı.
Avrupa’nın kışa girerken doğal gazın fiyatına bakmadığını ve önemli olanın gaza erişim olduğunu vurgulayan Bakan Dönmez, Türkiye’nin doğal gaz temini için yeterli kontratlarının olduğunu ve spot piyasadan da gaz alma seçeneği bulunduğunu hatırlattı.
Dönmez, enerji piyasasında, özellikle Avrupa’daki gaz piyasasında bir krizin yaşandığını belirterek, şöyle devam etti:
“Kışın doğal gaz tüketimi yüksektir ve depolara yaz aylarında gaz basmak gerekir. Tuz Gölü depolama tesisimizde 1,2 milyar metreküplük kapasite tamamen dolu. Silivri’deki depolama tesisimizin de yüzde 82’si dolu. Eylül sonuna kadar tamamı dolmuş olacak. Toplamda yaklaşık 6 milyar metreküplük gaz depolamış olacağız. Üzerine sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tanklarımızın da dolu olduğunu hesaba katmalıyız. Orada 600-700 milyon metreküp gaz olacak. Bu gemiler sürekli olarak özellikle kış aylarında gelebiliyor.”
- Abdülhamid Han 9 Ağustos’ta yola çıkacak
Türkiye’nin yeni sondaj gemisi Abdülhamid Han’a da değinen Dönmez, “Bu gemimizi 9 Ağustos’ta Mersin’den ilk görev yerine uğurlayacağız.” ifadesini kullandı.
İsrail’le ilişkilerin sorulması üzerine ise Bakan Dönmez, “Özellikle İsrail’deki yeni hükümet döneminde başlayan bir diyalog söz konusu. Enerji Bakanlığı ile temaslarımız devam ediyor. Pozitif bir ilişki var. İlk fırsatta ziyaret planlıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Dönmez, AB ile Azerbaycan arasında Avrupa’ya daha fazla doğal gaz gönderilmesi için imzalanan mutabakat zaptının hatırlatılması üzerine ise, “TANAP’ın kapasitesi iki katına çıkartılabilecek durumda. Yıllık 16 milyar metreküp doğal gaz 31-32 milyar metreküpe kadar çıkacak. Bunun için bazı kapasite artırma yatırımlarına ihtiyaç olacak. Kaynak tarafında kaynağın geliştirilmesi gerekiyor. Bunlar için bir miktar süreye ihtiyaç var. TürkAkım ve TANAP’ta aktif olarak yer aldık. Hem kendi arz güvenliğimiz hem de Avrupalı komşularımızın arz güvenliğine bugüne kadar katkı sağladık. İmkanlar el verirse bu süreçte yine yer alırız.” diye konuştu.
“Karadeniz gazı gelecek yıl evlerde”
Türkiye’nin Karadeniz’de keşfettiği 540 milyar metreküplük doğal gaz rezervine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Dönmez, “İnşallah önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde bu Karadeniz’deki gazı ulusal sistemimize basmaya başlayacağız” dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, katıldığı bir televizyon programında güncel enerji gündemine dair açıklamalarda bulundu. Dünya genelinde artan petrol fiyatlarına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Dönmez, bu yükselişte salgın sonrası artan talep ve Rusya-Ukrayna savaşının etkisi olduğunu aktardı.
Doğal gazda da benzer bir durum olduğunu belirten Dönmez, “Doğal gazda da pandeminin ilk aylarında 1000 metreküp fiyatı uluslararası piyasalarda 100 dolarlara kadar inmişti. Orada da bir yüksek tırmanış yaşadık geçtiğimiz yıl. Bazı günler 2000 dolarları gördük. Bu yılbaşında bir gevşeme vardı. Fakat Ukrayna kriziyle birlikte tekrar orada da bir tırmanış söz konusu. Şu anda da 1400-1500 dolar bandında fiyatlar seyrediyor. Doğal olarak bizim gibi enerjide dışa bağımlı ülkeler açısından bu kontrol edemediğiniz mekanizmanın içerisinde bu maliyetleri üstleniyorsunuz. Ama vatandaşımıza onların katlanabileceği ölçüde yansıtmaya gayret ediyoruz.” dedi.
“Kışa depolar dolu giriyoruz”
Türkiye’nin geçen yıl biten doğal gaz kontratlarının süresini tekrar uzattığına işaret eden Dönmez, şöyle konuştu: “Pandemi öncesi yaklaşık yıllık 50 milyar metreküp civarında bir doğal gaz tüketirken, geçtiğimiz yıl bu rakam 60 milyar metreküpe çıktı. Bu sene de muhtemelen bu civarda seyredeceğini öngörüyoruz. Dolayısıyla bu kadarlık bir miktarı bizim kontrata bağlamamız lazım.
Bizim ana tedarikçilerimiz Rusya, Azerbaycan, İran. Bunlarla uzun dönemli kontratlarımız var. Bunun yanı sıra Cezayir başta olmak üzere Körfez ülkelerinden de sıvılaştırılmış doğal gaz alıyoruz. Yeni dönemde de bu biten kontratları yeniliyoruz.”
Türkiye’nin 2 yer altı doğal gaz depolama tesisi olduğunu aktaran Dönmez, “Tuz Gölü’nde bir depomuz var 1,2 milyar metreküplük, onun tamamını doldurduk. Silivri’de bir depomuz vardı 3,2 milyar metreküplük. Kapasitesini artırıyoruz ve 4,6 milyar metreküpe çıkarıyoruz. Oradaki depomuzun da dün itibariyle yüzde 82’si dolu. İnşallah Eylül ayı sonuna kadar tamamını doldurmuş olacağız. Yani 4,6 milyar metreküplük bir doğal gaz deposu da orada hazır olacak. Toplamda baktığımızda neredeyse 6 milyar metreküplük bir rakamdan bahsediyoruz. Bunun üzerine LNG tanklarımızın da dolu olduğunu hesaba katacak olursak, aşağı-yukarı bir 600-700 milyon metreküp de orada bir depolanmış gazımız olacak. Böyle baktığımızda, yani tedarikçiler sevkiyat planlarına, kontratlara uyduğu takdirde inşallah bir sorun olmayacak.” diye konuştu.
“Vatandaşın doğal gaz faturasının yüzde 75’ini devlet ödüyor”
Küresel piyasalardaki artışı vatandaşa en az yansıtmak için yoğun bir çaba sarf edildiğine vurgu yapan Dönmez, “Biz geçen sene de benzer fiyat artışlarıyla karşılaştık, fakat bunu büyük oranda hazinemizden karşıladık. Yine sübvansiyon konut ve esnaf tarafında devam ediyor. Doğal gazda şu anda yüzde 75’ini sübvanse ediyoruz. Bu rakam ilk yarıyılda yüzde 80-85’lere kadar çıkmıştı. Şu anda yüzde 75’ler seviyesinde devam ediyor. Başka bir ifadeyle; aslında 2000 lira ödemeniz gereken bir faturanın 1500 lirasını devlet kaynağında karşılıyor, size 500 lirasını yansıtıyor. Benzer bir uygulama elektrik tarafında da var. Özellikle konutlarda ve birinci kademede. Orada da neredeyse yüzde 50’ye yakın bir destekleme oranı söz konusu.” dedi.
Türkiye’nin Karadeniz’de keşfettiği 540 milyar metreküplük doğal gaz rezervine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Dönmez, şunları kaydetti:
“Keşif, yapıldığı yılda dünya tarihinde derin denizlerdeki en büyük keşif olarak kayıtlara geçti.
Bu işlerin montajının yapılması için hem deniz tarafında hem kara tarafında terminal inşaatı gibi hakikaten ciddi iş kalemleri var. Toplamda irili ufaklı tam 6000 iş kalemini şu anda o projede yönetiyoruz. Ve çalışan sayısı da hem karada hem denizde 6000’i geçti. Kıyıdaki boru serim işlemleri tamamlandı. Bayramda derin deniz tarafında bu boru serim işlemlerini yapacak olan gemi de geldi. O gemi de yaklaşık 40 kilometrelik boru inşaatını tamamladı. Bu yıl içerisinde bu boru serim işlemleri hem deniz tarafında hem kara tarafında tamamlanmış olacak. Terminal tarafında o çıkan gazı bizim rafine etmemiz lazım, bazı işlemlerden geçirmek, şartlandırmak gerekiyor onlar devam ediyor. Yine o gazın BOTAŞ’ın ulusal doğal gaz iletim sistemine bağlanması için BOTAŞ’ın yapması gereken çalışmalar var, onlar da bir taraftan devam ediyor. İnşallah önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde bu Karadeniz’deki gazı ulusal sistemimize basmaya başlayacağız.”
“Hem vatandaşımız hem de devletimiz kazanacak”
“Karadeniz gazının sisteme bağlanmasıyla fiyatlarda bir düşüş olacak mı?” sorusuna Dönmez, “Emtia fiyatlarıyla birlikte birçok maliyette arttı, hatta döviz bazlı yani birçok ithal ürün de kullanıyoruz. Artmış olması rağmen ithal ettiği biz gaz fiyatla mukayese ettiğimizde o fiyatlara göre daha ekonomik olduğunu söyleyebiliriz. Bu da hem bizim vatandaşlarımızın kendi aile bütçelerine yansıyacak demektir hem de milli bütçemize yansıyacak. Başka bir ifadeyle hem vatandaşımız kazanacak hem de devletimiz kazanmış olacak.”
AB ile Azerbaycan arasında Avrupa’ya daha fazla doğal gaz gönderilmesi için imzalanan mutabakat zaptına ilişkin Bakan Dönmez, “TANAP’ın kapasitesi iki katına çıkartılabilecek durumda. Yıllık 16 milyar metreküp doğal gaz 31-32 milyar metreküpe kadar çıkacak. Bunun için bazı kapasite artırma yatırımlarına ihtiyaç olacak. Kaynak tarafında kaynağın geliştirilmesi gerekiyor. Bunlar için bir miktar süreye ihtiyaç var. TürkAkım ve TANAP’ta aktif olarak yer aldık. Hem kendi arz güvenliğimiz hem de Avrupalı komşularımızın arz güvenliğine bugüne kadar katkı sağladık. İmkanlar el verirse bu süreçte yine yer alırız.” ifadelerini kullandı.
“Nadir toprak elementleri keşfi son derece kritik”
Eskişehir’de keşfedilen dünyanın Çin’den sonra en büyük nadir toprak elementleri rezervine ilişkin ise Bakan Dönmez, şu ifadeleri kullandı: “Bunlar son derece kritik teknolojilerde kritik cihazlarda kullanılan ürünler. Bu ürün olmazsa o ürün olmaz gibi yorumlamak lazım o cihaz geliştirilmez. Havacılık ve uzay sektöründe, savunma sektöründe, IT teknolojilerinde, yine bu elektrikli otomobillerde olmazsa olmaz ürünlerden bahsediyoruz. Alternatifi olmayan ürünler bunlar.
Çin’den sonra ikinci. 694 milyon tonluk bir rezerv keşfimiz söz konusu. Toryum da mesela orada yine olan elementlerden birisi. Paranızla da alamayacağınız maddelerden bahsediyoruz. Yani isterseniz milyon dolar ödeyin ‘Vermiyorum’ dediğinizde yapacağınız bir şey yok. O açıdan bence son derece stratejik, kritik bir keşiftir. Bu yıl içerisinde ilk biz pilot tesisimizi hayata geçireceğiz. Pilot tesisler endüstriyel ölçekteki yüksek miktarlı, kapasiteli tesislerin öncü tesisleridir. Üretim yeteneklerinizi geliştirirsiniz. Biz onu mesela lityumda da yaptık. Önce yıllık 10 tonluk bir lityum karbonat tesisi yaptık, şimdi arkasından 600 ton yıllık kapasiteli bir başka tesisi yapıyoruz. Burada da yine düşük miktarlarda bir pilot tesisi yapacağız, sonrasında da daha büyük miktarla üretime geçmiş olacağız. O açıdan son derece kritik bir keşif diye tarihlere geçmesinde fayda var.”
AA