Enerji sektörü KÖİ’de ilk sırada yer aldı
Enerji sektörü, kamu-özel sektör işbirliği (KÖİ) kapsamında proje sayılarının sektörlere göre dağılımında 102 proje ile ilk sırada yer aldı.
Kamu-özel sektör işbirliği (KÖİ) kapsamında 1986’dan bu yılın eylül sonuna kadar yatırım tutarı 98,6 milyar doları bulan 270 proje için sözleşme imzalandı. Bunlardan 102 proje ile enerji sektörü ilk sırada yer aldı.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı verilerinden yapılan derlemeye göre, Türkiye’de yap-işlet-devret (YİD), yap-işlet (Yİ), yap-kirala-devret (YKD) ve işletme hakkı devri (İHD) olmak üzere 4 temel kamu-özel işbirliği (KÖİ) modeli uygulanıyor. Enerji sektörü bu uygulamalar içerisinde önemli yer tuttu.
Kamu-özel sektör işbirliği modeli, özellikle otoyol, köprü, havalimanı gibi altyapı yatırımları ile hastane gibi kamu hizmetlerinin sunumunda ve enerji sektörü özelinde alternatif bir finansman modeli olarak önem taşıyor.
Bu yöntemle yatırımların hızlı tamamlanmasının yanında projelere özel sektörün katılımının sağlanarak hizmet kalitesinin iyileştirilmesi ve proje maliyetlerinin düşürülmesi amaçlanıyor.
Türkiye’de bu modelin uygulanmaya başlandığı 1986’dan bu yılın eylül ayı sonuna kadar 270 KÖİ projesi için uygulama sözleşmesi imzalandı. Mevcut durumda 250 proje işletmeye alınırken, 20 projenin yapımına devam ediliyor.
PROJE SAYISINDA ENERJİ SEKTÖRÜ İLK SIRADA YER ALDI
Proje sayılarının sektörlere göre dağılımında 102 ile ilk sırada enerji sektörü yer aldı. Bu sektörü, 46 ile kara yolu, 24’le liman, 23’le gümrük tesisi, 20’şerle havaalanı ve yat limanı-turizm tesisi yatırımları takip etti. Söz konusu dönemde bu modelle 18 sağlık tesisi yatırımı yapıldı. Yatırım yapılan diğer alanlar, madencilik, kültür-turizm tesisi, endüstriyel tesis, demir yolu ve katı atık oldu.
Uygulama sözleşmesi imzalanan projelerin toplam yatırım büyüklüğü enerji sektörü ile birlikte eylül fiyatlarıyla 98,6 milyar dolara ulaştı.
Bu tutar içinde 32,5 milyar dolarla kara yolu yatırımları ilk sırada yer aldı. Öne çıkan diğer alanlar, 24 milyar dolarla havaalanı, 21,7 milyar dolarla enerji sektörü ve 13 milyar dolarla sağlık tesisi, 2,5 milyar dolarla liman, 1,7 milyar dolarla endüstriyel tesis ve 1,5 milyar dolarla yat limanı – turizm tesisi yatırımları oldu.
İŞLETME HAKKI DEVİR BEDELLERİNDE ENERJİ YATIRIMLARI İKİNCİ OLDU
Bu projeler için kamuya ödenecek işletme hakkı devri bedeli 106 milyar 219 milyon dolar olarak belirlendi.
İşletme hakkı devir bedellerinin sektörlere göre dağılımında ilk sırada 75 milyar 767 milyon dolarla havalimanı yatırımları yer aldı. Bunu, 22 milyar 735 milyon dolarla enerji yatırımları izledi. Liman yatırımları, 3 milyar 256 milyon dolarla, yat limanı ve turizm tesisi yatırımları da 3 milyar 183 milyon dolarla dikkati çekti.
Uygulama sözleşmesi imzalanan 270 yatırım içinde 127 projeyle YİD ve 120 projeyle işletme hakkı devri modelleri ilk sırada yer aldı. Bu modelleri, 18 projeyle yap-kirala-devret ve 5 projeyle yap-işlet modelleri takip etti.