Antalya’da EÜAŞ Elektrik Otomasyon Sistemleri devreye alındı
EÜAŞ mühendislerince geliştirilen EOS (Elektrik Otomasyon Sistemleri) Antalya’daki Kepez-2 hidrolik santralinde devreye alındı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de açılış programına video konferans aracılığıyla katıldı.
Elektrik Üretim A.Ş mühendislerince, otomasyon sistemlerine yönelik dışa bağımlılığı azaltmak ve dış kaynaklı yaşanan olumsuzlukları ortadan kaldırmak amacıyla Ar-Ge çalışmaları sonucunda geliştirilen Elektrik Otomasyon Sistemleri (EOS) Antalya’daki Kepez-2 hidrolik santralinde devreye alındı. Siber tehlikelere karşı daha güvenli hale getirilen ve endüstriyel tesislerdeki işlemlerin insan müdahalesine gerek kalmadan otomatik olarak yapılmasını sağlayan EOS’un yerli olarak tasarımı ve üretiminin açılış programı, Kepez ilçesi Duacı Mahallesi’nde gerçekleştirildi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de açılış programına video konferans aracılığıyla katıldı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Elektrik Üretim AŞ’nin (EÜAŞ) yüzde 92 yerlilik oranıyla geliştirdiği Elektrik Otomasyon Sistemleri (EOS) ile artık tüm hidroelektrik tesislerini tek merkezden ve otomatik sistemlerle kontrol edebileceklerini belirterek, “EÜAŞ’a ait hidroelektrik santrallerinin otomasyon sistemleri için 600 milyon dolar gerekiyor. Bunun yerine 60 milyon dolar maliyetle kendi mühendislerimizin geliştirdiği bu sistemle ihtiyacı karşılayabileceğiz.” dedi.
“EOS’UN ÜRETİMİYLE BİRLİKTE OTOMASYON SİSTEMLERİNDE DIŞA BAĞIMLILIĞI AZALTIYORUZ”
Dönmez, EÜAŞ’ın ürettiği ikinci jeneratörle yaklaşık 16 milyon avro tasarruf sağlandığını ifade ederek, “Üçüncü ve dördüncü jeneratörlerin üretimine de başladık. İnşallah önümüzdeki yılın ilk yarısında iki üniteyi daha devreye alacağız. Hidroelektrik santrallerimizdeki yerlilik oranının artırılması için EÜAŞ’ın Ar-Ge ve teknoloji yatırımları hızla devam ediyor. EÜAŞ’ın yerli üretimle hayata geçirdiği EOS’un açılışını gerçekleştiriyoruz. Bu sistemleri bugüne kadar çoğunlukla ithal ediyorduk” diye konuştu.
Bu durumun bazı dezavantajları da beraberinde getirdiğini anlatan Dönmez, şöyle devam etti: “Yaşadığımız salgın dönemini de göz önüne aldığımızda, yurt dışından yedek parça veya ekipman getirmek son dönemde oldukça sıkıntılı bir süreç haline geldi. Bu durum hem bizlere hem de dünya ekonomilerine yerli üretimin ve teknolojinin geliştirilmesinin önemini bir kere daha gösterdi. Bugün EÜAŞ’a ait 18 hidroelektrik santralde otomasyon sistemi bulunurken, 28’inde bu sistem henüz mevcut değil. 18 santralimizde sistem bulunsa da bu sistem birçok gelişmiş ülkede standart hale gelen uzaktan izleme ve kontrol işlemlerini yerine getiremiyor. Ayrıca, mevcut sistemlerin de belirli aralıkla yenilenmesi gerekiyor. Bu durumdan doğan dezavantajları lehimize çevirmek için EÜAŞ tesislerinde standart otomasyon bileşenlerinin kullanılması için Ar-Ge çalışmalarını başlattık. Artık, tüm tesislerimizi tek merkezden ve otomatik sistemlerle kontrol edebileceğiz. Bu durum zaman, maliyet ve emek kayıplarının da önüne geçecek. Ayrıca, santrallerimizin daha verimli çalışmasına da katkı sunacak. Sistemin hayata geçmesi için sanayimiz de sürece dahil oldu ve toplamda yüzde 92’ye varan yerlilik oranına ulaştık. EOS’un üretimiyle birlikte otomasyon sistemlerinde dışa bağımlılığı azaltıyoruz.”
“YURT DIŞI PAZARLARA SUNULACAK”
Bakan Dönmez, yerli otomasyon sisteminin maliyetinin ithalat maliyetinin 10’da biri seviyesinde olduğuna dikkati çekti. Türkiye’de EÜAŞ’a ait hidroelektrik santrallerin otomasyon sistemleri için 600 milyon dolar gerektiğini belirten Dönmez, “Bunun yerine 60 milyon dolar maliyetle kendi mühendislerimizin geliştirdiği bu sistemle ihtiyacı karşılayabileceğiz. Aradaki fark sistemin diğer santrallere uygulanmasıyla daha da katlanacaktır” dedi.
Dönmez, santrallerin tamamen uzaktan izlenebileceğini ve siber ataklara karşı da güvenli bir şekilde çalışacağını vurguladı. Sistemin pilot uygulamasının Kepez-2 hidroelektrik santralinde gerçekleştirildiğini aktaran Dönmez, bu santralde sağlanacak başarının daha büyük santraller için de tecrübe sağlayacağını ifade etti.
Dönmez, sistemin talep olması halinde özel sektörün hidroelektrik santrallerinde kullanılabileceğini ve yurt dışına da satışını yapmak istediklerini dile getirerek, şunları kaydetti: “EÜAŞ’ın TÜBİTAK ile yürüttüğü bir diğer proje olan MİlHES projesi için geçtiğimiz günlerde bir sözleşme imzalandı. Sarıyar HES Rehabilitasyon projesi kapsamında tüm bileşenler yerli imkanlar kullanılarak en baştan tasarlanarak devreye alınacak. EÜAŞ’ın hidroelektrik santrallerde kullandığımız ekipmanların yerlileştirilmesi için başlattığı projelerle toplam 10 milyar dolara varan elektrik üretim ekipmanları ve elektronik komponentler yatırımı yurt içinde kalacak. Bu yerli ve yan sanayinin gelişimi için de itici güç olacak.”
“TÜRKİYE KENDİ JENERATÖRÜNÜ KENDİ ÜRETEBİLECEK HALE GELDİ”
Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) Genel Müdürü İzzet Alagöz, törende yaptığı konuşmada, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı bir kuruluş olduklarını hatırlatarak, elektrik üretim santrallerinin tüm mühendislik disiplinlerini içinde barındırdığını söyledi.
Elektrik üretiminde türbinler, jeneratörler ve kontrol sistemlerinin üç önemli ana unsur olduğunu vurgulayan Alagöz, “Jeneratör konusunda oldukça ciddi adımlar attık. Türkiye kendi jeneratörünü kendi üretebilecek hale geldi. İlk iki jeneratörümüzü devreye aldık. Şu anda 3. ve 4’ncü jeneratörlerimizi de 2021’in ilk yarısında devreye alacak şekilde hazırlıklarımızı yapmış durumdayız.” diye konuştu.
Türkiye’ye jeneratör üretimi konusunda gerekli mühendislik formasyonu kazandırdıklarını belirten Alagöz, ülkenin mühendisliğine ve sektörüne öncülük etmekten mutluluk duyduklarını anlattı.
“DÜNYADA EN İYİLERLE YARIŞACAK DURUMDAYIZ”
Elektrik türbin üretim noktasında ciddi adımlar attıklarını, yakında Türkiye’nin türbin konusunda dünyanın önde gelen üretici ülkelerinden birisi olacağını bildiren Alagöz, şunları kaydetti:
“Bunlardan çok daha önemlisi elektronik kontrol sistemleridir. Elektronik kontrol sistemleri Türkiye’nin kamu özel sektör ayrımı olmaksızın tamamen dışarıya bağımlı olduğumuz alanlardan bir tanesidir. Sadece biz bağımlı değiliz, dünyada bu teknolojiyi üretebilen 5 tane firma ve devlet var. Bugün Türkiye bu 5 devletin yanında 6. devlet olma özelliğini ortaya koydu. Bunun gururu içindeyiz. Hatta güncel kontrol sistemlerinin en belirgin özellikleri olan sıcak yedekleme kartların santral çalışırken yani santrali durdurmadan bakımlarının yapılabileceği özelliği ve her türlü siber güvenlik açısından gücümüzü ortaya koyduğumuz, kodların elimizde olması, bizim yazmış olmamız özelliğiyle dünyada en iyilerle yarışacak durumdayız.”
EÜAŞ İÇERİSİNDE MÜHENDİSLİK GRUBU OLUŞTURULDU
EÜAŞ içerisinde mühendislik grubu oluşturduklarına işaret eden Alagöz, milli enerji politikası kapsamında bu konudaki çalışmaları başarıyla tamamladıklarını ifade etti. “14 ay sonunda biz her türlü tasarımı, üretimi tamamen kendimiz yapmak şartıyla elektronik kontrol sistemlerini ürettik” diyen Alagöz, piyasadan ham madde tedarikinden tüm matematiksel fonksiyonlara kadar tüm hesaplamaları kendilerinin yaptıklarını söyledi.
Alagöz, konuşmasının ardından konferansla görüştüğü Bakan Dönmez’e, ürettikleri dijital kartın birini kutu içerisinde hediye ettiğini, Ankara’ya gidince teslim edeceğini aktardı.
Konuşmaların ardından butonlara basarak, otomasyon sistemini devreye alan protokol üyeleri, sistemlerin yazıldığı bölümleri gezdi.
AA