Uzmanlara göre Türkiye’nin enerji arz güvenliği, İran’ın olası gaz kesintilerine karşı dirençli

Uzmanlar, İsrail’in İran’a saldırılarıyla birlikte Türkiye’nin bu ülkeden ya da Türkmenistan’dan swap yoluyla tedarik ettiği gazda yaşanacak olası kesintiyi telafi etmeye yönelik güçlü bir altyapıya sahip olduğunu ve alternatif kaynaklarının bulunduğunu belirtiyor.

İsrail ve İran’ın karşılıklı saldırıları 5. gününe girerken saldırılardan İran’ın enerji üretim altyapısına yönelik tesisler de etkilendi. İsrail, 14 Haziran’da İran’ın en büyük doğal gaz üretim sahası olan Güney Pars Sahası’nı dronla hedef almıştı.

Yıllık 250 milyar metreküpün üzerinde gaz üreten İran, ABD ile Rusya’nın ardından dünyanın 3. büyük doğal gaz üreticisi durumunda. Türkiye, uzun yıllardır İran’dan doğal gaz tedarik ediyor. Bununla birlikte yine İran üzerinden Türkmenistan gazını da mart ayında swap yoluyla almaya başladı. Swap anlaşması, yıl sonuna kadar 1,3 milyar metreküp Türkmen gazının Türkiye’ye sevk edilmesini içeriyor.

Türkiye’nin gaz altyapısı belirsizliklere karşı dayanıklı

İran’ın en büyük gaz üretim sahası durumundaki Güney Pars Sahası’na yapılan saldırının ardından bu ülkeden Türkiye’ye gaz sağlanmasında kesinti yaşanıp yaşanmayacağı gündeme gelirken, uzmanlar Türkiye’nin, son yıllarda doğal gaz altyapısına yaptığı yatırımlarla olası kesintilere karşı hazırlık seviyesinin yüksek olduğuna işaret ediyor.

Petrol ve Doğal Gaz Platformu Derneği (PETFORM) Genel Sekreteri Murat Kalay, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “Şu anda biz, Türkmen gazının dışında İran’dan doğrudan da aldığımız bir gaz var. Bunun müzakereleri yeni dönem için yapılıyor. Özellikle geliştirdiğimiz altyapıyla, LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) kapasitesini artırmamızla ve yer altı depolarımız sayesinde olağanüstü durumlara ve belirsizliklere karşı çok daha dayanıklı ve hazır durumdayız” dedi.

Türkmen gazının İran üzerinden swap yöntemiyle Türkiye’ye sevk edilmesinin tarihsel anlamda ulaşılması gereken bir amaç olarak görüldüğünü vurgulayan Kalay, “Fakat bu manada başladığımız süreç, toplam tüketimimiz düşünüldüğünde oldukça kısıtlı bir miktarı temsil ediyor. Bu uzun vadede tabii ki bizim için önemli bir amaç. Ancak swap yönteminden ziyade, Türkmen gazının Hazar geçişini kullanarak Türkiye’ye ulaşması asıl hedefimiz” diye konuştu.

Kalay, Türkiye’nin Türkmenistan’dan tedarik ettiği gazın, arz güvenliğini tehdit edecek boyutta olmadığına işaret ederek, “Zaten altyapımız ve alternatif güvenlik kaynaklarımız, bu miktarı rahatlıkla telafi etmeye, tüketim eğrimizde bir sıkıntı yaratmamaya imkan sağlıyor” ifadelerini kullandı.

Türkiye’nin yaz aylarında acil gaz ihtiyacı bulunmuyor

Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener de İsrail’in dron saldırısında İran’ın Güney Pars Doğal Gaz Sahası’nın 14. fazıyla alakalı bir yüzey tesisinin vurulduğunu ancak gaz akışının sekteye uğramadığını belirtti.

İran’ın doğal gaz üretiminin önemli bir bölümünün bu sahadan gerçekleştirildiğini aktaran Akyener, “Bu sahanın ana tedarik, ana nakil bölümlerindeki yüzey tesisleri vurulsa çok daha büyük etki ederdi ama öyle bir saldırıdan bahsedilmiyor. İlgili üretim süreci birçok fazdan oluşuyor. 14. faz olarak nitelendirilen ünitenin üretiminde belki belirli bir süreli aksama şu an için söz konusu olabilir ama genel anlamda üretim ve sevkiyatta şu an için bir durma ya da kapanma gibi bir durum söz konusu değil. Dolayısıyla bu saldırı Türkiye’nin Türkmenistan’dan yaptığı gaz tedarikinin ya da Türkiye’nin aldığı İran gazının kesilmesine sebep olur mu? Şu an için böyle bir durum söz konusu değil gibi” dedi.

Diğer yandan yaz aylarına girilmesiyle Türkiye’nin gaz talebinde, İran’ın da kendi iç tüketiminde düşüş olduğuna dikkati çeken Akyener, “Bu gösteriyor ki İran’daki iç talep de düşük olduğu için sevkiyat devam eder. Şu an Türkiye’nin de doğal gaz talebi haliyle yaz koşulları sebebiyle düştüğü için Türkiye’nin de çok fazla acil bir doğal gaza ihtiyacı yok” değerlendirmesinde bulundu.

Akyener, İran’ın doğal gaz üretim ve iletim altyapısına yönelik İsrail tarafından büyük çaplı saldırıların ilerleyen süreçte beklenebileceğini, bunun hem İran gazının hem de Türkmen gazının swapla tedarikine engelleyebileceğini dile getirerek, “Türkiye, Türkmen swap opsiyonu dursa da İran’dan gaz tedariki kesilse de bu süreci yönetebilecek kabiliyete sahiptir” şeklinde konuştu.

AA