Fas-Nijerya doğal gaz boru hattı projesini başlatma çalışmalarına hız verildi
Fas ile Nijerya, Avrupa’da artan enerji talebini karşılamak amacıyla iki ülkeyi birbirine bağlayan ve yaklaşık 5 bin 660 kilometre uzunluğunda bir doğal gaz boru hattı projesi başlatma çalışmalarını hızlandırdı.
Rabat yönetimi, Cezayir’in, Fas toprakları üzerinden İspanya ve Portekiz’e ulaşan Mağrib-Avrupa boru hattından doğal gaz pompalamayı durdurması üzerine yıllık yaklaşık 1 milyar metreküp doğal gaz ihtiyacının tedarikinde sıkıntı yaşıyor.
Bu nedenle alternatif gaz arayışı içine giren Fas, Nijerya ile boru hattı projesine yoğunlaşarak bu ihtiyacını karşılama planları yapıyor. 15 Afrika ülkesinden geçecek doğal gaz boru hattı projesi ile Nijerya gazının İspanya üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması hedefleniyor.
– Nijerya’nın Cezayir’le de doğal gaz boru hattı projesi bulunuyor
Abuja yönetiminin ise Fas ile gerçekleştirmeyi düşündüğü böyle bir ortaklığın yanında Cezayir’le yaklaşık 20 yıl öncesine dayanan “Trans-Sahra Doğal Gaz Boru Hattı Projesi” var.
Nijerya doğal gazını Nijer ve Cezayir üzerinden Avrupa’ya ulaştıracak Trans-Sahra Doğal Gaz Boru Hattı Projesi’nin ilk mutabakat zaptı 2002 yılında imzalandı.
O dönem 2015’te faaliyete geçmesi planlanan yaklaşık 4 bin 300 kilometre uzunluğundaki projeyle Avrupa’ya yılda 30 milyar metreküp doğal gaz taşınması planlanıyordu. Fizibilite raporlarına göre projenin maliyeti 13 milyar dolar olarak hesaplanıyordu.
Ancak proje, o dönem yaşanan bazı sıkıntılar nedeniyle şu ana kadar henüz uygulanamadı.
Nijerya Petrol Kaynaklarından Sorumlu Devlet Bakanı Timipre Sylva, Eylül 2021’de yaptığı açıklamada, Nijerya doğal gazını Cezayir’e taşıyacak boru hattının inşasına başlandığını, projenin bir sonraki aşamada Avrupa’ya kadar uzanacağını ifade etmişti.
– Nijerya-Fas projesinin ortalama 3 yıllık bir süreye ihtiyaç duyabileceği öngörülüyor
Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, 8 Haziran’da Nijeryalı mevkidaşı Geoffrey Onyeama ile düzenlediği basın toplantısında, Nijerya ile hayata geçirmek istedikleri doğal gaz boru hattı projesinin, “Atlantik Afrika’nın özelliklerini değiştirecek bir bölgesel entegrasyon modeli” olduğunu söyledi.
Söz konusu projeyle ilgili anlaşmanın da Fas Kralı 6. Muhammed’in Aralık 2016’da Nijerya’ya yaptığı ziyaret sırasında gündeme geldiği belirtiliyor.
Projenin tamamlanma süresine ilişkin resmi bir açıklama bulunmazken, Rusya ve Avrupa arasındaki gaz boru hatları örnekleri, Nijerya-Fas projesinin ortalama 3 yıllık bir süreye ihtiyaç duyabileceğini gösteriyor.
– Proje hazırlık aşamasında
Nijerya Petrol Kaynakları Bakanı Sylva, 2 Haziran’da basına yaptığı açıklamada, Nijerya Yürütme Konseyi (FEC) toplantısında, Bakanlık tarafından sunulan Nijerya-Fas doğal gaz boru hattı projesini görüştükleri bilgisini paylaştı.
Sylva, toplantıda, Nijerya ile Fas arasında inşa edilmesi planlanan doğal gaz boru hattı projesi için devlet merkezli Nijerya Ulusal Petrol Şirketi (NNPC) ile Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) arasında anlaşma imzalanmasına onay verildiğini belirtti.
Projenin hazırlık aşamasında olduğunu ve ilk tasarım seviyesine ulaştığını kaydeden Sylva, maliyetin de hesaplandığını ifade etti.
– “Doğal gaz projesi doğru yönde ilerliyor”
Fas Hükümet Sözcüsü Mustafa Baytas da 5 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, “Kral 6. Muhammed ile Nijerya Devlet Başkanı Muhammed Buhari’nin belirlediği stratejik doğal gaz projesi doğru yönde ilerliyor.” dedi.
Fas Ekonomi ve Maliye Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada ise Bakan Nadiye Fettah’ın OPEC Uluslararası Kalkınma Fonu Başkanı Abdulhamid el-Halife ve Ulusal Hidrokarbonlar ve Madenler Ofisi Genel Direktörü Amine Benhadra ile söz konusu boru hattı projesinin tamamlanması için 14,3 milyon dolar değerinde bir finansman anlaşması imzaladığı belirtildi.
– Uluslararası pazar
Nijerya doğal gaz boru hattı projesi, Fas’ın yanı sıra Avrupa’nın da enerji güvenliğini sağlamak için beklediği hayati bir enerji arterini oluşturuyor.
Fas Enerji Dönüşümü Bakanı Leyla Binali 14 Nisan’da başkent Rabat’ta düzenlediği basın toplantısında ülkesinin “Fas-Avrupa” doğal gaz boru hattı üzerinden uluslararası piyasadan gaz ithal etmeye başlayacağını duyurdu.
Binali ayrıca, doğal gazı sıvılaştırılmış doğal gaza dönüştürmek için de İspanya ve Portekiz’e gaz tedariki sağlanan altyapıları kullanacaklarını dile getirdi.
Fas’ta yılda ortalama tüketilen doğal gaz miktarı bir milyar metreküp seviyesinde seyrediyor.
– Doğal gaz piyasasındaki yatırımlarda artış var
Fas, 5 Ocak’ta ülkenin kuzeyindeki Muhammediye Limanı’nda sıvılaştırılmış doğal gaz gemilerini alacak bir liman terminali projesiyle ilgili çalışmaları yürütmek için teklifler almaya başladı.
Hükümete bağlı Fas Limanlar Ajansı, bir gaz gemisi kabul istasyonunun ve yüzer bir depolama ünitesinin inşası için tahsis edilen miktarı açıklamazken, liman terminali için çalışmaların tamamlanma maliyetinin 4 milyon dirhemi (yaklaşık 401 bin dolar) bulduğunu duyurdu.
Fas ayrıca 16 Mart’ta, İngiliz şirketi “Sound Energy” ile yerel Tandara Gaz Sahası’ndan “Fas-Avrupa” boru hattına gaz tedarik etmek için bir anlaşma imzalandığını açıkladı.
İngiliz “Sound Energy” şirketi, sahanın rezervlerinin yaklaşık 5 milyar metreküp gaz olduğu tahmininde bulunuyor.
– Sondaj devam ediyor
Fas 13 Nisan’da, ülkedeki gaz ve petrol arama yatırımlarının 2000 yılından 2021’in sonuna kadar toplam 28 milyar 845 milyon dirhem (yaklaşık 2,94 milyar dolar) olduğunu bildirdi.
Ülkede gaz ve petrol arama yatırımlarının yüzde 96’sı tamamen özel şirketler tarafından finanse ediliyor. 2021 yılında Fas’taki petrol ve gaz arama çalışmalarının alanı yaklaşık 283 bin kilometrekareye ulaştı.
AA